Περί πολιτισμού και οπλοκατοχής

Περί πολιτισμού και οπλοκατοχής

5' 44" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Σήμερα η Νέα Ζηλανδία αποκτά ένα νέο νόμο, σύμφωνα με τον οποίο απαγορεύεται η χρήση των αυτόματων και ημιαυτόματων πυροβόλων όπλων στην επικράτεια, και προδιαγράφεται ο τρόπος με τον οποίο οι κάτοχοι τέτοιων όπλων θα μπορούν να τα παραδώσουν έναντι αμοιβής. Το νομοσχέδιο πέρασε από τη Βουλή με 119 ψήφους υπέρ έναντι μίας κατά, και ήταν πρωτοβουλία της πρωθυπουργού της χώρας Τζασίντα Άρντερν. Λίγες εβδομάδες πριν, ένας Αυστραλός ακροδεξιός ρατσιστής είχε δολοφονήσει 50 ανθρώπους σε δύο τζαμιά της πόλης Κράισττσερτς. Η επίθεση προκάλεσε σοκ στην κοινωνία της μακρινής και φιλήσυχης χώρας, και η πρωθυπουργός ανταποκρίθηκε ακαριαία στην ανάγκη του λαού της για αντίδραση, για μέτρα, για κάτι. Προφανώς, τρομοκράτες και δολοφόνοι υπάρχουν σε όλες τις κοινωνίες του κόσμου. Η πρωτοβουλία της πρωθυπουργού ήταν, αντί να προσφέρει σκέψεις και προσευχές για την ψυχή των θυμάτων, να περάσει ένα νόμο που θα εξασφαλίζει ότι κανένας τέτοιος δεν θα μπορεί να έχει εύκολη πρόσβαση σε όπλα που μπορούν να σκοτώσουν δεκάδες ανθρώπους σε λίγα λεπτά. Ακριβώς το ίδιο είχε γίνει στην Αυστραλία μετά από μια μαζική δολοφονία το 1996. Άλλες χώρες στις οποίες η οπλοκατοχή είναι πολιτισμικά αποδεκτή, μαζική και μέρος της ταυτότητας του πληθυσμού, όπως η Ελβετία, η Τσεχία ή ο Καναδάς, έχουν επίσης αυστηρούς περιορισμούς στο είδος του οπλισμού που μπορούν να κατέχουν οι πολίτες.

Αυτή η ιστορία μου θύμισε τη μόνη χώρα του δυτικού κόσμου που δεν έχει τέτοιους αυστηρούς περιορισμούς.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής είναι μια κατηγορία από μόνες τους σε αυτό το θέμα, κι αυτό ήταν ένα από τα πράγματα που ήθελα να συζητήσω σε ένα πρόσφατο μου ταξίδι εκεί. Ήταν μια ενδιαφέρουσα εμπειρία. Φανταστείτε έξι ευρωπαίους να κάθονται να κουβεντιάσουν για το θέμα της οπλοκατοχής με έναν μορφωμένο, νέο, κοσμογυρισμένο και προοδευτικό αμερικανό στο Χιούστον του Τέξας και η πρώτη ερώτηση που ακούνε να είναι “εσείς πόσα όπλα έχετε”; Μια ερώτηση που απέκλειε το ενδεχόμενο του να μην έχουμε εμείς όπλα στο σπίτι μας, και απλά έθετε τη βάση τη συζήτησης στο πλήθος.

Το συμπέρασμα που βγήκε από τις συζητήσεις που έκανα εκεί είναι ότι υπάρχει ένα πολιτισμικό χάσμα που χωρίζει τις δυο όχθες του Ατλαντικού, ειδικά σε πολύ συγκεκριμένα θέματα, το οποίο είναι και ραγδαία διευρυνόμενο.

Το Χιούστον, παρεμπιπτόντως, είναι μια πόλη εξαιρετικά προοδευτική για τα δεδομένα της Αμερικής ολόκληρης -πόσω μάλλον του Τέξας. Έχει μαύρο δήμαρχο, η προηγούμενη δήμαρχος ήταν λεσβία ακτιβίστρια και όπου πήγαμε μας τόνιζαν με ενθουσιασμό ότι είναι η πιο “diverse” (πολυπολιτισμική) πόλη των ΗΠΑ, ορίζοντας την πολυπολιτισμικότητα ως την πλησιέστερη στο 25-25-25-25 (25% λευκοί, 25% μαύροι, 25% ισπανόφωνοι, 25% ασιάτες) αναλογία πληθυσμού. Όπως και πολλές από τις πόλεις των ΗΠΑ, βρίσκεται σε φάση σημαντικής ανάπτυξης. Παρ’ όλα αυτά είναι μια πόλη που δεν έχει πολεοδομικό σχέδιο, επειδή οι πολίτες δεν θέλουν το κράτος να τους λέει τι μπορούνε και τι δεν μπορούνε να χτίσουν στο οικόπεδό τους, και έτσι τώρα υπάρχουν τέσσερα “κέντρα” στην πόλη και οι αρχές δεν μπορούν να σχεδιάσουν κανένα ορθολογικό σύστημα δημόσιων συγκοινωνιών, πράγμα που φυσικά πλήττει τους φτωχούς. Και είναι μια πόλη όπου σχεδόν όλοι έχουν όπλα, και μάλιστα πολλοί έχουν βαρύ οπλισμό, με τουφέκια αντίστοιχα με αυτά που χρησιμοποιούνται στον στρατό.

Οι άνθρωποι με τους οποίους μιλήσαμε μας εξήγησαν ότι αυτά όπλα είναι μέρος της ταυτότητας των πολιτών, αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής τους, και ότι δεν τα έχουν για διακοσμητικά, αλλά τα χρησιμοποιούν πολύ συχνά, και για σκοποβολή αλλά κυρίως για κυνήγι. Θεωρητικά τα χρειάζονται και “για αυτοπροστασία”, λένε (άλλο περίεργο θέμα αυτό) αλλά κυρίως για κυνήγι. Στο Τέξας υπάρχουν αχανείς εκτάσεις γεμάτες με άγρια ζώα, και οι συνομιλητές μας μας περιέγραψαν τις οικογενειακές εξορμήσεις τους τα Σαββατοκύριακα με τα στρατιωτικά τους τουφέκια και τα γιγάντια φορτηγάκια τους, στην καρότσα των οποίων φορτώνουν τη λεία τους, τα ελάφια ή και πιο εξωτικά πράγματα. Υπάρχουν ακόμα και ειδικές αχανείς φάρμες στις οποίες εκτρέφονται ζώα της ζούγκλας, από αντιλόπες και ζέβρες μέχρι λιοντάρια και ελέφαντες, τα οποία στη συνέχεια οι κυνηγοί μπορούν να σκοτώνουν πληρώνοντας πολλές χιλιάδες δολάρια. Κάποια ζωϊκά είδη που κινδυνεύουν με εξαφάνιση βρίσκονται σε μεγαλύτερους αριθμούς σε φάρμες του Τέξας, λέει, παρά στην Αφρική.

Πήγαμε με δυο πρώην πεζοναύτες για σκοποβολή σε ένα σκοπευτήριο του Χιούστον, και τίποτε από αυτή την εμπειρία δεν ήταν ακριβώς όπως το περιμέναμε. Εγώ περίμενα ένα καταγώγι γεμάτο τεστοστερόνη και δυσώδεις σκοτεινούς θαμώνες ντυμένους Ράμπο και/ή καουμπόηδες. Αντ’ αυτού βρεθήκαμε σε ένα χώρο που έμοιαζε με λόμπι ξενοδοχείου ή με είσοδο πολυτελούς καζίνου, το οποίο παρεμπιπτόντως είχε το όνομα “Athena Gun Range” και όλοι οι χώροι είχαν ελληνοπρεπή ονόματα γραμμένα στους επενδυμένους με ξύλο τοίχους με αρχαιοελληνιή γραμματοσειρά. Από την πρώτη στιγμή οι ενημερώσεις για τους κανόνες ασφαλείας ήταν διαρκείς και πλήρεις σαν να μας μιλάνε αερονοδοί σε αεροπλάνο. Βεβαίως, εκεί μέσα υπήρχαν και άνθρωποι που εξ όψεος έμοιαζε ότι, όπως το έθεσε Γάλλος συνάδελφος, “ίσως δεν θα έπρεπε να βρίσκονται εκεί”. Αλλά κατά τα άλλα επρόκειτο για ένα πολιτισμένο μέρος στο οποίο οι άνθρωποι πήγαιναν για να κάνουν με ασφάλεια το χόμπι τους το οποίο εν προκειμένω ήταν η σκοποβολή. Με Καλάσνικοφ. Φυσικά, κανείς δεν αντιλέγει ότι η σκοποβολή είναι διασκεδαστικό σπορ -όποιος έχει πάει στρατό το έχει διαπιστώσει και στη δική μας χώρα. Ωστόσο η σκοποβολή είναι απολαυστική και με αεροβόλο ή με πιστόλι. Κανένα σημείο αυτής της απολαυστικής και πολυτελούς εμπειρίας μου εκεί δεν τεκμηρίωνε την ανάγκη της ελευθερίας των ανθρώπων να έχουν στα σπίτια τους ειδικά τέτοιο οπλισμό, χωρίς έστω τουλάχιστο κάποιους εξαιρετικά αυστηρούς και αντικειμενικούς ελέγχους. Αλλά ένα μέρος αυτής της κοινωνίας (με την συνδικαλιστική πίεση του πανίσχυρου λόμπι της NRA, βεβαίως) έχει επιλέξει να μην υπάρχουν τέτοιοι έλεγχοι, όπως έχει αποφασίσει να μην υπάρχουν πολεοδομικοί κανόνες. Και μπορεί μεν στο θέμα της πολεοδομικής αναρχίας οι συνέπειες να είναι προβληματική μετακίνηση και εργοστάσια να χτίζονται δίπλα σε σπίτια, αλλά στο θέμα της οπλοκατοχής οι συνέπειες είναι 193 επιθέσεις με στρατιωτικό οπλισμό σε σχολεία από το Κόλουμπαϊν και μετά, σχεδόν δέκα κάθε χρόνο. Η συνέπεια είναι κάθε χρόνο περισσότεροι αμερικανοι νεκροί από όπλα, από ότι από τροχαία ατυχήματα.

Πολλά χρήσιμα συμπεράσματα βγαίνουν από αυτή την ιστορία, βεβαίως, από τον τρόπο που παίρνουμε αποφάσεις, τον τρόπο που μειοψηφίες επιβάλλουν το πολιτισμικό καθεστώς, μέχρι τις διαφορετικές προτεραιότητες που έχουν διαφορετικές κοινωνίες. Ένα ενδιαφέρον συμπέρασμα πάντως έχει να κάνει με το ότι τέτοιες πολιτισμικές διαφορές μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ στο μέλλον θα γίνουν μεγαλύτερες και περισσότερες, καθώς εδώ και πολύ καιρό οι δύο πόλοι του δυτικού κόσμου απομακρύνονται. Ο λόγος είναι αναπάντεχος και μας το εξήγησαν γλαφυρά αναλύοντας το δημογραφικό προφίλ των ΗΠΑ του κοντινού μέλλοντος. Η χώρα αυτή αλλάζει ακριβώς με τον αντίθετο τρόπο από αυτόν που θα φανταζόταν κανείς βλέποντας τις πολιτικές εξελίξεις. Το μέλλον των ΗΠΑ ανήκει στα χέρια νέων λατινοαμερικανικής, ασιατικής και αφρικανικής καταγωγής, που δεν θα έχουν μόνο μικρότερες πολιτισμικές συνδέσεις με την Ευρώπη, αλλά θα έχουν και λιγότερες μνήμες από την εποχή στενής σύμπραξης Ευρώπης και Αμερικής -ήδη οι γενιές που θυμούνται τον Ψυχρό Πόλεμο περνούν σιγά σιγά προς την τρίτη ηλικία.

Αλλά αυτό είναι ένα θέμα για άλλο άρθρο. 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή