Στις 4 Οκτωβρίου έγραψα στην «Καθημερινή» ένα άρθρο με τίτλο: «Ψήφος αποδήμων: θέμα αρχής, όχι συναλλαγής». Οι εξελίξεις δείχνουν, δυστυχώς, συναλλαγή. Το αποτέλεσμα θα είναι είτε ότι δεν θα περάσει ο νόμος που θα δίνει ψήφο στους αποδήμους είτε ότι θα περάσει ένα έκτρωμα, που θα ταλαιπωρεί τους λίγους, οι οποίοι τελικά θα ξεπεράσουν τα εμπόδια και θα ψηφίσουν.
Εξηγούμαι. Μόλις πριν από λίγες ημέρες (11 Οκτωβρίου) ο πρωθυπουργός εξήγησε με απλά λόγια αυτό που από την πρώτη στιγμή όφειλε να εξηγήσει. Είπε: «Πολλοί συμπολίτες μας που ζουν στο εξωτερικό έχουν το δικαίωμα να ψηφίσουν. Μπορούν να πάρουν το αεροπλάνο και να έλθουν στην Ελλάδα να το ασκήσουν. Εμείς, το σύγχρονο ελληνικό κράτος, δεν έχουμε το δικαίωμα να τους απαγορεύουμε να ψηφίζουν από τον μόνιμο τόπο διαμονής τους».
Ο υπουργός Εσωτερικών φέρεται να επιδιώκει τη συναίνεση των κομμάτων, προκειμένου να συγκεντρωθούν 200 ψήφοι που θα στηρίξουν την κυβερνητική πρόταση. Το ερώτημα που πρέπει να τεθεί στους αρχηγούς των κομμάτων είναι εάν συναινούν να διευκολυνθούν οι Ελληνες πολίτες που ούτως ή άλλως δικαιούνται ψήφο, να μπορούν να ψηφίσουν από τον μόνιμο τόπο διαμονής τους. Με ένα ναι ή με ένα όχι. Με έμφαση στο να διευκολυνθούν και όχι να ταλαιπωρηθούν. Το ερώτημα θα έπρεπε να τεθεί στον κ. Τσίπρα: Να διευκολυνθούν όσοι δικαιούνται ψήφο να ψηφίσουν εκεί όπου διαμένουν ή να τους πούμε να πάρουν το αεροπλάνο και να έλθουν εδώ; Το ίδιο στον κ. Κουτσούμπα. Να μάθει ο ελληνικός λαός τις απαντήσεις τους και να μπορεί πια βασίμως να κρίνει εάν τα κόμματα που εκπροσωπούν, ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ, μπορούν να θεωρούνται δημοκρατικά.
Αντί να επιδιωχθεί συναίνεση επί της αρχής –θα διευκολύνουμε να ψηφίσει από τον τόπο διαμονής του αυτόν που ούτως ή άλλως δικαιούται να ψηφίσει– διαβάζω ότι επιδιώκεται συναίνεση για τα πιο περίεργα πράγματα. Λέει ο πρωθυπουργός στον κ. Χατζηνικολάου: «Θα κάνουμε υποχωρήσεις. Εγώ ήθελα και την επιστολική ψήφο. Καταλαβαίνω ότι υπάρχουν αντιδράσεις γι’ αυτό, είμαι διατεθειμένος να κάνω υποχώρηση και η διαδικασία να γίνεται μόνο στα προξενεία. Το κάνω γιατί θέλω να κάνω μια σύνθεση και να βρω μια λύση η οποία θα αντιμετωπίσει το μείζον. Και το μείζον είναι να μην αισθάνεται κάποιος την υποχρέωση να πρέπει να δώσει 1.000 και 2.000 ευρώ για να επιστρέψει στην Ελλάδα για να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα». Αναρωτιέμαι αν έχει συναίσθηση του τι εξεστόμισε ο πρωθυπουργός. Εχει εικόνα τής ανά τον κόσμο κατανομής των προξενείων; Γνωρίζει τις ώρες λειτουργίας τους; Γνωρίζει ότι η Αλάσκα εξυπηρετείται από το προξενείο του Σαν Φρανσίσκο; Εστω εκ των υστέρων ελπίζω να κατανοήσει ότι οι κ. Κουτσούμπας και Θεοδωρικάκος συναίνεσαν σε ένα σχήμα που δεν θα διευκολύνει τους συμπολίτες μας που ζουν στο εξωτερικό, αλλά θα τους ταλαιπωρήσει. Τόσο, ώστε οι περισσότεροι θα επιλέξουν να μην πάνε στα προξενεία. Περίεργη είναι και η απαίτηση για ΑΦΜ, που διαφοροποιεί τους Ελληνες του εξωτερικού από εκείνους που ζουν στην Ελλάδα. Ο Ελληνας του εξωτερικού που θα έπαιρνε το αεροπλάνο και θα ψήφιζε δεν θα χρειαζόταν ΑΦΜ.
Αν υποθέσουμε ότι ο πρωθυπουργός έκανε ένα δεύτερο κύκλο επαφών με τους αρχηγούς με αποκλειστικό σκοπό να απαντήσουν στο ερώτημα που έθεσα πιο πάνω. Και έστω ότι, κατόπιν ωριμότερης σκέψης, οι κ. Τσίπρας και Κουτσούμπας συμφωνήσουν ότι πρέπει να διευκολυνθούν όσοι ζουν στο εξωτερικό και δικαιούνται ψήφο. Τότε ανοίγει ο δρόμος για τεχνολογικά σύγχρονες λύσεις. Ηδη η Εσθονία ψηφίζει ηλεκτρονικά και η Γεωργία ετοιμάζεται να καθιερώσει τέτοιο σύστημα. Η Ελλάδα δεν χρειάζεται να είναι πάντοτε τελευταία σε όλα. Απορρίπτω όλες τις σαχλαμάρες που διάβασα για αυτοπρόσωπη παρουσία στα προξενεία. Δεν είμαστε πια στον 19ο αιώνα. Από τον κ. Μητσοτάκη και την ομάδα του περιμένω τις πιο σύγχρονες λύσεις.
* Ο κ. Στέφανος Μάνος είναι πρώην υπουργός.