Επειδή αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια είδαμε νερά να καλύπτουν την πλατεία του Αγίου Μάρκου, γνωρίζοντας ότι η Βενετία γενικώς έχει πρόβλημα, καθώς χτίστηκε σε βάλτο, ίσως με την τελευταία πλημμύρα οι πολλοί να μην αντιληφθήκαμε αμέσως τον βαθμό του κινδύνου που απειλεί την πόλη που κάποτε κυριαρχούσε σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Η απλή καταγραφή των γεγονότων των τελευταίων ετών, όμως, επιβεβαιώνει τους φόβους επιστημόνων ότι έως το τέλος του αιώνα η πόλη θα έχει χαθεί. Από τις 10 χειρότερες πλημμύρες στην ιστορία της Βενετίας, οι 5 σημειώθηκαν τα τελευταία 20 χρόνια, με την τελευταία μόλις πέρυσι. Προχθές η στάθμη του νερού ανέβηκε 1,87 μ., μόλις 6 εκατοστά κάτω από τη χειρότερη πλημμύρα, που καταγράφηκε το 1966. Η «προπατορική» καταδίκη της πόλης –το γεγονός ότι η τεκτονική πλάκα στην οποία ακουμπάει βυθίζεται– επισπεύδεται από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Οι περισσότεροι έχουμε πεισθεί ότι ο πλανήτης αλλάζει, ότι η αύξηση της θερμοκρασίας αποτελεί θανάσιμη απειλή. Επιστήμονες προειδοποιούν ότι έως το 2050 θα βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας παράκτιες περιοχές στις οποίες σήμερα ζουν 150 εκατ. άνθρωποι. Βλέποντας τον θάνατο της Βενετίας κατανοούμε πόσο σοβαρός και πόσο άμεσος είναι ο κίνδυνος. Η πόλη δεν είναι μόνο ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής, της αισθητικής, της τέχνης, αλλά και σύμβολο της ανθρώπινης ευρηματικότητας, της οργάνωσης και της επιμονής. Ιδρύθηκε το 697, μέσα σε έλος, ώστε οι κάτοικοι να αποφύγουν τους εχθρούς τους. Αντεξε, πλούτισε και στο απόγειό της έφθασε να κυριαρχεί στο εμπόριο μεταξύ Ευρώπης και Ασίας και να ηγεμονεύει περιοχή που σήμερα αποτελεί το έδαφος 9 κρατών. Το εμπορικό πνεύμα, η τόλμη που οδήγησε στην αναζήτηση μακρινών αγορών, ο συνδυασμός διπλωματικής μαεστρίας, στρατιωτικής τέχνης και αποφασιστικότητας έκαναν τη Γαληνοτάτη υπερδύναμη της εποχής.
Αντιπαραβάλλοντας την ιστορία της Βενετίας με τη σημερινή καταδίκη της, δεν μπορούμε παρά να αναρωτηθούμε πώς δεν επιστρατεύεται το παλιό πνεύμα για να σωθεί. Μεγαλόπνοο έργο προστασίας από τις πλημμύρες που έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί το 2011 βάλτωσε σε σκάνδαλα, είναι άγνωστο πότε θα είναι έτοιμο και εάν θα αρκεί για να σώσει την πόλη. Ούτε σε διεθνές επίπεδο υπάρχει η αναγκαία κινητοποίηση να μειωθούν, να ελεγχθούν οι παράγοντες που συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή. Τα κύματα που απειλούν τη Βενετία, τα χαμένα μεγαλεία, μπορεί να θλίβουν όσους νοιάζονται. Δεν αφυπνίζουν, όμως, αρκετούς.