Η αλήθεια είναι πως μόνοι θα αντιμετωπίσουμε όποιες προκλήσεις έχουμε εξ Ανατολών. Η ευρωπαϊκή βοήθεια ποτέ θα δεν είναι αρκετή και σίγουρα θα είναι λιγότερη από το 1897. Τότε –για να θυμηθούμε– κάποιοι ανεγκέφαλοι με πατριωτικούς θούριους και πιο παχιές λέξεις εξεστράτευσαν κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με αποτέλεσμα να φτάσουν οι Τούρκοι στη Λαμία. Χρειάστηκε η παρέμβαση των ευρωπαϊκών δυνάμεων –με τσουχτερό, ομολογουμένως, οικονομικό τίμημα– για να μη χάσουμε τη Θεσσαλία. Σήμερα όμως ούτε ισχυρές ευρωπαϊκές δυνάμεις υπάρχουν, ούτε Οθωμανική Αυτοκρατορία υπό κατάρρευση.
Τώρα, φυσικά, ελπίζουμε ότι τα πράγματα δεν θα εκτραχυνθούν αλλά αυτό δεν αρκεί, ειδικώς απέναντι σε αυταρχικούς και μεγαλομανείς ηγέτες. Υπάρχει πάντα η θλιβερή εμπειρία της Ουκρανίας, ένα τμήμα της οποίας προσάρτησε με τα όπλα η Ρωσία. Εκείνο που μπορούμε να ελπίζουμε είναι αυτό που επισημαίνει με κάθε ευκαιρία ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας (αλλά και η κυβέρνηση και τα κόμματα) ότι η ισχύς του διεθνούς δικαίου θα αποδειχθεί ισχυρότερη από τα καπρίτσια του Ερντογάν.
Το διεθνές δίκαιο όμως δεν είναι α λα καρτ, ούτε μπορούμε να το επικαλούμαστε για τις θαλάσσιες ζώνες και να το παρακάμπτουμε στο προσφυγικό/μεταναστευτικό. Το τελευταίο είναι δύσκολο πρόβλημα, που γίνεται ακόμη δυσκολότερο από την ολιγωρία της κρατικής μηχανής να αποδώσει άσυλο σε εκείνους που το δικαιούνται και να επαναπροωθήσει τους οικονομικούς μετανάστες. Συνεπώς εκείνοι που φωνασκούν για ερμητικώς κλειστά σύνορα (ακόμη κι αν γινόταν) και άκριτες επαναπροωθήσεις όσων φτάνουν στα παράλιά μας βλάπτουν τη χώρα· δεν τη βοηθούν όπως νομίζουν.
Το προσφυγικό/μεταναστευτικό πρόβλημα είναι σύνθετο. Δεν έχει μαγικές, ούτε γρήγορες λύσεις. Μπορεί να απαλυνθεί αν οι αρμόδιες υπηρεσίες κάνουν ταχύτερα και καλύτερα τη δουλειά τους και αν η Ευρωπαϊκή Ενωση δείξει μεγαλύτερη αλληλεγγύη. Οχι μόνο οικονομική –που όμως είναι αναγκαία για τη σίτιση, στέγαση, περίθαλψη όσων μπαίνουν στη χώρα– αλλά και με αναλογική κατανομή στις χώρες της Ε.Ε. όσων δικαιούνται άσυλο. Το αίτημα μπορεί να είναι δίκαιο, αλλά η υλοποίηση της ευρωπαϊκής απόφασης προσκρούει στους τακτικισμούς ακροδεξιών λαϊκιστών (όπως ο Βίκτορ Ορμπαν της Ουγγαρίας) οι οποίοι κερδίζουν τις εκλογές με τον φόβο γι’ αυτούς. Το δίκαιο όμως ελληνικό αίτημα αδυνατίζει από τις αντιδράσεις για την εγκατάσταση προσφύγων σε κάποιες περιοχές της χώρας, ή αλλιώς: με τι μούτρα μπορεί να ζητήσει πρωθυπουργός μετεγκατάσταση προσφύγων στη Βουδαπέστη, όταν δεν τους θέλουν στα Μεσάγκαλα Λαρίσης;
Εχει πολλές πτυχές το προσφυγικό/μεταναστευτικό και οι απλοϊκές λύσεις που ακούγονται (ακόμη και στο συνέδριο της Ν.Δ.) απλώς δεν υπάρχουν. Ολα τα άλλα είναι σανός, που λέγαμε και στην εποχή των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ…