Οι γενικές εκλογές στη Βρετανία μεθαύριο είναι οι τρίτες μέσα σε πέντε χρόνια. Η χώρα με παράδοση σε σταθερές κυβερνήσεις και κοινωνική συναίνεση βρίσκεται στη δίνη του Brexit και είναι πολύ πιθανό ότι ούτε αυτή η εκλογική αναμέτρηση θα οδηγήσει σε σταθερότητα και ηρεμία.
Αυτό συμπεραίνεται όχι μόνον από το τι θα βγάλει η κάλπη, αλλά από το γεγονός ότι τα βαθύτερα προβλήματα της χώρας δεν αντιμετωπίζονται όσο η αναμέτρηση επικεντρώνεται στο ζήτημα της εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ενωση (με ή χωρίς συμφωνία). Το μίσος και οι εντάσεις που αποδεσμεύθηκαν με το δημοψήφισμα του 2016, που σήμερα κατακλύζουν τον δημόσιο χώρο και τις σχέσεις μεταξύ ανθρώπων, δεν δικαιολογούνται μόνο από το πόσο η Βρετανία δεσμεύεται από «τη γραφειοκρατία» των Βρυξελλών. Η Βρετανία καλείται να διαχειριστεί τις επιπτώσεις της απώλειας του πλούτου και των μύθων του αυτοκρατορικού της παρελθόντος, καθώς εξελίσσεται σε άλλη μία χώρα που πρέπει να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της εποχής – στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.
Από τους κύριους λόγους της σημερινής ταραχής είναι οι αλλαγές και οι οικονομικές δυσκολίες που έπληξαν τη Βρετανία, όπως και πολλές άλλες χώρες την εποχή της παγκοσμιοποίησης. Η αποβιομηχανοποίηση και η φτώχεια σε πολλές περιοχές έπληξαν πολλούς. Σε συνδυασμό με τη λιτότητα που επιβλήθηκε από το Συντηρητικό Κόμμα όταν εξελέγη το 2010, αυτό οδήγησε σε συνεχή επιδείνωση στους δείκτες της ποιότητας ζωής. Με νέα εκλογική νίκη το 2015, το ίδιο κόμμα αποφάσισε να διεξαχθεί και το δημοψήφισμα του Brexit, τα αποτελέσματα του οποίου συγκλόνισαν και την πολιτική και την κοινωνία. Τώρα, με νέο αρχηγό τον Μπόρις Τζόνσον, οι Συντηρητικοί προηγούνται στις δημοσκοπήσεις. Το αποτέλεσμα μεθαύριο, όμως, δεν είναι σίγουρο. Ουδείς μπορεί να προβλέψει εάν ο συσχετισμός δυνάμεων στη Βουλή των Κοινοτήτων (με τις 650 έδρες) θα επιτρέψει τον σχηματισμό λειτουργικής κυβέρνησης. Αναλυτές επισημαίνουν ότι μικρότερα κόμματα που δεν επιθυμούν το Brexit μπορεί να αυξήσουν τα ποσοστά τους και να συμμαχήσουν με τους Εργατικούς. Οπως τονίζει ο βετεράνος πολιτικός Ντένις Μακσέιν, αυτά τα κόμματα ίσως να μην μπορούν να συνεργαστούν σε κυβερνητικό συνασπισμό, αλλά έχουν δεσμευθεί υπέρ νέου δημοψηφίσματος για την παραμονή ή όχι της χώρας στην Ε.Ε. Στοιχείο των εκλογών που αδυνατούν να προβλέψουν οι δημοσκοπήσεις είναι ο βαθμός στον οποίο ψηφοφόροι των Εργατικών ή των Φιλελεύθερων Δημοκρατών (Liberal Democrats, ή Lib Dems) θα ενώσουν τις δυνάμεις τους σε κάποιες περιοχές, ώστε με «τακτική ψήφο» να αποτρέψουν τη νίκη Συντηρητικών. Εξάλλου, στις εκλογές του 2017 οι Συντηρητικοί προηγούνταν πολύ στις δημοσκοπήσεις, αλλά έχασαν την πλειοψηφία τους στη Βουλή.
Στοιχείο που περιπλέκει περισσότερο την ουσία της εκλογικής αναμέτρησης είναι οι ηγέτες των δύο μεγαλύτερων κομμάτων. Ο Τζόνσον –χαρισματικός αλλά αναξιόπιστος για πολλούς– θέλει να οδηγήσει τη χώρα σε συμφωνία με την Ε.Ε. για σκληρό Brexit. Το μήνυμά του, «Get Brexit Done» (να ολοκληρώσουμε το Brexit), αρέσει σε πολλούς που κουράστηκαν με την ατελείωτη διαπραγμάτευση. Πέρα από την υπόσχεση να αυξήσει δαπάνες για την υγεία και την αστυνομία (να εξαλείψει κάποιες από τις συνέπειες της πολιτικής του κόμματός του, με άλλα λόγια), ο Τζόνσον δεν αναφέρεται στις δυσκολίες που η χώρα θα αντιμετωπίσει μετά την έξοδο από την Ε.Ε. Ψηφοφόροι που δεν θέλουν τον Τζόνσον και το Brexit, βέβαια, διστάζουν να ψηφίσουν τους Εργατικούς με ηγέτη τον Τζέρεμι Κόρμπιν. Ο βετεράνος ακτιβιστής της αριστερής πτέρυγας του κόμματος δεν είχε πάρει σαφή θέση εναντίον του Brexit, όμως υποστηρίζει νέα διαπραγμάτευση με την Ε.Ε. πριν από τη διεξαγωγή νέου δημοψηφίσματος. Πολλοί φοβούνται πως η πολιτική του Κόρμπιν είναι υπερβολικά αριστερή, ενώ οι στενές σχέσεις του με αντισημιτικούς κύκλους προκαλούν έντονη ανησυχία, με αποκορύφωμα την έκκληση του αρχιραββίνου της Βρετανίας οι ψηφοφόροι να μη στηρίξουν τους Εργατικούς. Οι Εργατικοί, με άλλα λόγια, δεν είναι η αυτόματη επιλογή για όσους διαφωνούν με το Brexit. Ετσι, μικρότερα κόμματα, όπως οι Lib Dems, ίσως ενισχυθούν προκειμένου να διαδραματίσουν μεγαλύτερο ρόλο την επόμενη ημέρα.
Οι κοινωνικές ισορροπίες και η πολιτική κουλτούρα του παρελθόντος έχουν κλονιστεί. Αυτό δεν φαίνεται μόνο στον πολιτικό στίβο, αλλά και στην κοινωνία –στις απειλές και στη βία, πραγματική και μεταφορική– που στοχοποιεί ανθρώπους και ομάδες, που διχάζει την κοινωνία, βαθαίνοντας τα ρήγματα που φάνηκαν τόσο έντονα τα τελευταία χρόνια.
Η έξοδος από την Ε.Ε. παρουσιάστηκε από τους υποστηρικτές του Brexit ως λύση σε προβλήματα για τα οποία η συμμετοχή στην Ε.Ε. δεν ευθύνεται. Οσο η πολιτική τάξη αδυνατεί να ξεφύγει από την παγίδα του Brexit –παρουσιάζοντάς το είτε ως λύση είτε ως καταδίκη– τότε ούτε το Brexit ούτε οι απανωτές εκλογές θα τα λύσουν.