Το αποκαλούν «Ελλάδα Ξανά» και παρουσιάστηκε ως μια «εμβληματικού χαρακτήρα πρωτοβουλία». Το πιλοτικό πρόγραμμα του υπουργείου Εργασίας για τον επαναπατρισμό Ελλήνων υψηλής εξειδίκευσης και επιστημονικής εμπειρίας που βρίσκονται στο εξωτερικό φιλοδοξεί να πείσει 500 ξενιτεμένους, ηλικίας 28-40 ετών, να ακολουθήσουν αντίστροφη πορεία. Πώς; Η ελάχιστη αμοιβή τους θα καθορίζεται στις 3.000 ευρώ (μεικτά). Οι επιχειρήσεις που θα τους προσλάβουν θα χρηματοδοτούνται στο 70% της ελάχιστης αμοιβής για ένα χρόνο, με την υποχρέωση να κρατήσουν τους εργαζομένους για άλλους 12 μήνες. Πίσω από τις πομπώδεις φράσεις, όμως, κρύβεται η σκληρή πραγματικότητα.
Ο αρμόδιος υπουργός Γιάννης Βρούτσης μπορεί να υποστηρίζει ότι «η Ελλάδα εξέρχεται της κρίσης και ακολουθεί πλέον σταθερή τροχιά οικονομικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης», τα λόγια του όμως δεν αποτυπώνονται στις συνθήκες που επικρατούν σε μεγάλο βαθμό στην αγορά εργασίας. Υπάρχουν περιπτώσεις κατόχων μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων, οι οποίοι παρέμειναν στη χώρα, δεν αναζήτησαν ευκαιρίες έξω στα χρόνια της μεγάλης φυγής και παλεύουν σήμερα με την ανεργία. Υπάρχουν και εκείνοι που, ενώ εργάζονται σκληρά επί μία δεκαετία, τους είναι αδύνατο να αποταμιεύσουν, όπως κάποτε έκαναν οι γονείς τους. Η υψηλή φορολογία που στραγγίζει τα εισοδήματά τους δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Η οικονομική κρίση σε κάποιες περιπτώσεις φαίνεται πως έχει περιορίσει και την ανταγωνιστικότητα. Μιλώντας με εργαζομένους σε εταιρείες που χωρίς κόπο ή ουσιαστικό αντίπαλο, πλέον, κατέχουν την πρωτιά στον τομέα τους, διαπιστώνεις ότι κάποιες εξ αυτών λειτουργούν στον αυτόματο πιλότο, δίχως όραμα.
Ακόμη κι αν ο ελάχιστος μισθός των 3.000 ευρώ μεικτά θέλξει μερικές εκατοντάδες από τους χιλιάδες Ελληνες πτυχιούχους που βρίσκονται σήμερα στο εξωτερικό, δεν αποτελεί επαρκές μέτρο για τη βελτίωση των εγχώριων εργασιακών σχέσεων. Τι θα συμβεί μόλις παρέλθει η περίοδος των δύο ετών; Πώς θα έχουν τεθεί οι βάσεις ώστε αυτοί οι άνθρωποι που γύρισαν, να στεριώσουν εδώ; Θα μπορούν οι επιχειρήσεις να τους διατηρήσουν στο δυναμικό τους; Οποιος έχει σπουδάσει, ζει και εργάζεται στο εξωτερικό, σίγουρα κουβαλάει πολύτιμες εμπειρίες και προσόντα στις αποσκευές του. Δεν είναι όμως κατ’ ανάγκην καλύτερος από κάποιον που παρέμεινε στην Ελλάδα ή επέστρεψε πριν από τις εξαγγελίες των κινήτρων. Πώς αυτοί οι άνθρωποι θα συνυπάρξουν στην ίδια εταιρεία με διαφορετικές απολαβές;