Μεταναστευτικό, ανεργία, ανάπτυξη, φορολογία, υγεία, αυτά τα ζητήματα απασχολούν τους Eλληνες, όπως δείχνει η τελευταία έρευνα της MRB. Οι ίδιοι υποθέτω ότι σε συντριπτικό ποσοστό θα σου απαντήσουν ότι έχεις δίκιο αν τους πεις ότι «όλα ξεκινούν απ’ την παιδεία και όλα καταλήγουν στην παιδεία». Τα στερεότυπα uber alles. Προσπαθώντας να καταλάβω για ποιον λόγο η εκπαίδευση δεν εμφανίζεται ως πρωτεύον ζήτημα στις ανησυχίες των συμπατριωτών μου, κατέληξα σε δύο συμπεράσματα. Το πρώτο είναι ότι θεωρούν πως το εκπαιδευτικό σύστημα λειτουργεί όπως θα όφειλε να λειτουργεί. Το παιδί πάει σχολείο, μετά πάει ΑΕΙ ή ΤΕΙ κι όταν πια πάρει το «χαρτί», ο ρόλος της εκπαίδευσης έχει τελειώσει. Eτσι γινόταν πάντα κι έτσι γίνεται και τώρα. Το δεύτερο είναι συνέπεια του πρώτου. Αφού θεωρούν ότι εκπαίδευση είναι αυτή που τους παρέχει το ελληνικό κράτος σε αντάλλαγμα της φορολογίας τους, οι Eλληνες δεν έχουν κανένα λόγο να ασχολούνται με το θέμα. Από τη στιγμή που το παιδί τους σκαρφαλώνει τις τάξεις δεν έχουν κανένα λόγο να ανησυχήσουν αν μπορεί να διαβάσει ή να αρθρώσει μια ολοκληρωμένη σκέψη με «δικά του λόγια». Στο κάτω κάτω, και αυτοί και οι δάσκαλοι του παιδιού τους από το ίδιο σχολείο βγήκαν. Πόσοι από τους γονείς κρίνουν την ποιότητα των βιβλίων που προσφέρονται «δωρεάν» –κοινώς με τη φορολογία τους– στα παιδιά τους; Τους ενδιαφέρει μόνον να είναι έτοιμα στην ώρα τους. Ποία η σχέση του εκπαιδευτικού συστήματος με την ανεργία και την υπανάπτυξη;
Προχθές διάβασα στην «Κ» τις εντυπώσεις του εκπαιδευτικού κ. Αντωνίου από πρόσφατο ταξίδι του στη Φινλανδία. Μένω στο τρίπτυχο που ο ίδιος είπε και το περιγράφει: «Ελευθερία, ευθύνη, πειθαρχία». Θα μου πείτε έχουμε κι εμείς τα δικά μας τρίπτυχα, το «Ψωμί, παιδεία, ελευθερία» και το «Μπάτσοι, γουρούνια, δολοφόνοι». Μπορεί να μας παραπέμπουν στον εκπαιδευτικό μεσαίωνα της Μεταπολίτευσης, έχουμε όμως κι εμείς το δικό μας πρόγραμμα.
Το ανάπηρο εκπαιδευτικό μας σύστημα αδυνατεί να διαμορφώσει πολίτες που αισθάνονται ελεύθεροι επειδή μπορούν να πειθαρχήσουν και να αναλάβουν την ευθύνη των σκέψεων και των πράξεών τους. Δεν του το ζητάει η ελληνική κοινωνία. Oλοι θέλουν τα παιδιά τους να έχουν ένα «χαρτί», όμως πόσοι ενδιαφέρονται για την αξία που έχει αυτό το χαρτί και πόσοι μπορούν να την εκτιμήσουν; Με την αδιαφορία της κοινωνίας συντάσσονται η αδιαφορία των συνδικαλιστών και το βαθύ κράτος της εκπαίδευσης, που αντιστέκεται όποτε κάποιος πάει να κάνει ένα βήμα παραπέρα. Πώς θα ήταν η Ελλάδα της κρίσης εάν, όταν έτρεχαν τα δισεκατομμύρια στον δρόμο, είχε φροντίσει να χτίσει δέκα σχολεία και ένα πανεπιστήμιο; Ξεχνώ, θα μου πείτε, το «έξω καρδιά» του καιρού εκείνου.