Περιστατικά που δηλώνουν ψυχικές δια-ταραχές πυκνώνουν σε όλο τον κόσμο. Από την πόλη Μπαγιόν στη Γαλλία, όπου 59χρονος οδηγός λεωφορείου έμεινε εγκεφαλικά νεκρός και τελικά υπέκυψε μετά την επίθεση που δέχτηκε από δύο νεαρούς, γιατί τους ζήτησε να φορέσουν μάσκα, μέχρι την Κοζάνη και τον εισβολέα με το τσεκούρι, ο οποίος έστειλε στο νοσοκομείο τρεις υπαλλήλους της ΔΟΥ, τους δύο διασωληνωμένους σε κρίσιμη κατάσταση.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πανδημία «πυροδότησε ψυχικές διεργασίες και δυσμενείς μετατοπίσεις σε άτομα ευάλωτα και μη», όπως αναφέρεται σε έρευνα της διαΝΕΟσις, με στοιχεία που προκύπτουν από τις κλήσεις πολιτών στην πενταψήφια Γραμμή Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης 10306. Οπως συμβαίνει κατά κανόνα στις μεγάλες αλλαγές που μετατρέπουν το έδαφος σε κινούμενη άμμο, το τραυματισμένο υπόστρωμα πολλών ανθρώπων κινείται προς ανεξέλεγκτες περιοχές, σκορπώντας, σε αρκετές περιπτώσεις, τον τρόμο και τον θάνατο.
Στην Ελλάδα ειδικότερα, η πανδημία επικάθισε στην πολύχρονη οικονομική κρίση, η οποία είχε ούτως ή άλλως προκαλέσει την «εθνική κατάθλιψη», εκτινάσσοντας τα ποσοστά των πασχόντων. Τώρα, ο κυρίαρχος φόβος μαζί με τη λύπη, τον αιφνιδιασμό και τον θυμό να ακολουθούν, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μάγμα που οδηγεί σε παθολογικά άγχη και επίπονες καταθλίψεις. Το συναισθηματικό κλίμα της πανδημίας είναι ανθυγιεινό και οι ψυχικοί κραδασμοί τους οποίους γεννάει όλο και πιο απρόβλεπτοι.
Η ψυχική υγεία δεν είναι λιγότερο επείγουσα από την οικονομία ή την εργασία ή την εθνική ασφάλεια. Οι δημοκρατίες δεν ισορροπούν και δεν εδραιώνονται, εάν δεν αντιλαμβάνονται ότι η ψυχική οδύνη χρειάζεται στήριξη και θεραπεία, ένα δημόσιο σύστημα υγείας που να προσφέρει εναλλακτικές λύσεις και προοπτικές. Οι οργανωμένες τηλεφωνικές γραμμές και άλλες τεχνολογικά προηγμένες υπηρεσίες είναι σημαντικές και απαραίτητες, αλλά δεν επαρκούν.
Η χύτρα βράζει εδώ και χρόνια, κάθε τόσο ανοίγει η βαλβίδα από την πίεση και πράξεις αδιανόητης βίας κάνουν την εμφάνισή τους. Οικογένειες και κοινότητες κρύβουν κάτω από το χαλί συμπεριφορές προσώπων που «φωνάζουν» ότι μπορούν να γίνουν επικίνδυνες για το κοινωνικό σύνολο.
Κάθε άνθρωπος αντιδρά διαφορετικά στην πρόκληση της εποχής. Κάθε εκδήλωση παθογένειας, όμως, από τον ωμό κυνισμό μέχρι την παραβατικότητα, από την ακραία σκληρότητα μέχρι την παραφορά, καταργεί εύκολα τις δικλίδες ασφαλείας. Και τότε το ψυχιατρικό πρόβλημα γίνεται ευρύτατα κοινωνικό και, εντέλει, πολιτικό.