Το τελευταίο εξάμηνο, ανώτεροι διοικητικοί θεσμοί, γενικές γραμματείες υπουργείων, επιτροπές και συμβούλια έρευνας και καινοτομίας εργάζονται προκειμένου να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για την παραγωγική σύμπλευση επιστήμης και οικονομίας, έρευνας και βιομηχανίας. Να οργανωθούν οι απαραίτητες δομές μεταφοράς τεχνολογίας. Να δρομολογηθεί η άμεση αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας που υλοποιείται σε ελληνικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. Με μια εντατική προώθηση της ανάπτυξης επιχειρηματικότητας έντασης γνώσης στους κόλπους των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, η ελληνική πολιτεία απενοχοποιεί την εκμετάλλευση της έρευνας, της καινοτομίας και των νέων ιδεών προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας και δημιουργεί μια αίσθηση του επείγοντος με βαρύνουσα σημασία. Του επείγοντος να ξεπεραστούν αναχρονιστικές ελληνικές παθογένειες και να αναδειχθεί το συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας, η ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού της. Του επείγοντος να δημιουργηθούν τεχνοβλαστοί και νέες θέσεις εργασίας, ώστε να επιστρέψουν οι Ελληνες επιστήμονες στην πατρίδα τους. Αλλά και του επείγοντος να μετατραπούν τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα σε πυρήνες παραγωγής ιδεών για το καλό του τόπου. Και βαρύνουσας σημασίας με στόχευση στον μετασχηματισμό του παραγωγικού μοντέλου και στην ανάπτυξη της χώρας.
Στο πλαίσιο αυτό, ο ρόλος που καλούνται να διαδραματίσουν τα Γραφεία Μεταφοράς Τεχνολογίας (ΓΜΤ) των πανεπιστημίων αναδεικνύεται παραπάνω από απαιτητικός. Η κινητοποίηση, δε, που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα μέσω της κατάρτισης σχετικών νομοθετικών πρωτοβουλιών και σχεδίων οικονομικής ενίσχυσης δεν μπορεί παρά να οδηγεί προς μια θετική κατεύθυνση. Αρκεί όμως μια νέα νομοθεσία ή μια πρόθεση χρηματοδότησης των ΓΜΤ για να αξιοποιηθεί η έρευνα των πανεπιστημίων; Με ποιον τρόπο θα παραμετροποιηθεί η χρηματοδότηση αυτή και πώς θα διαμορφωθεί το πλαίσιο λειτουργίας των γραφείων με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ιδρύματος; Τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, οι επιχειρηματικές ιδέες έντασης γνώσης και όλες οι ειδικές ενέργειες μεταφοράς τεχνολογίας απαιτούν μεγάλη εξειδίκευση, ενώ παράλληλα ωριμάζουν και κεφαλαιοποιούνται σε βάθος χρόνου. Η οικονομική ενίσχυση των υφιστάμενων ΓΜΤ και η δημιουργία νέων γραφείων σε πανεπιστήμια που δεν διαθέτουν ήδη, φαίνεται να είναι σκόπιμη μόνο αν θεμελιωθεί ένας ενιαίος ιστός παραγωγής καινοτομίας, με τον κάθε κόμβο να δρα συμπληρωματικά και συνεργατικά στην επίτευξη του κοινού στόχου της μεταφοράς τεχνολογίας.
Πόσο χρόνο και πόσους πόρους θα χρειαστεί άραγε το κάθε πανεπιστήμιο για να οργανώσει αυτοτελώς και επιτυχώς την κατάλληλη δομή μεταφοράς τεχνολογίας; Να καταγράψει και να διαγνώσει την ετοιμότητα της τεχνολογίας και της καινοτομίας των αποτελεσμάτων των ερευνητικών έργων του; Να οργανώσει συμβουλευτικές δράσεις στήριξης των ερευνητριών και των ερευνητών του για την καλύτερη δυνατή εμπορευσιμότητα των ερευνητικών «προϊόντων» του; Να καλλιεργήσει την κουλτούρα της εκμετάλλευσης της πνευματικής ιδιοκτησίας στην πανεπιστημιακή κοινότητα και να δημιουργήσει το δικό του δίκτυο εξειδικευμένων νομικών συμβούλων για να κατοχυρώσει με επιτυχία τα δικαιώματά του;
Να δικτυωθεί με την ελληνική και τη διεθνή αγορά, να συνάψει συμβάσεις μεταφοράς τεχνολογίας με τον ιδιωτικό τομέα και τη βιομηχανία; Να καθοδηγήσει επιχειρηματικές ομάδες, να ιδρύσει τεχνοβλαστούς με γνήσια κίνητρα αξιοποίησης της έρευνας και να υποβοηθήσει αποτελεσματικά την προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων; Να χτίσει μηχανισμούς αποτίμησης για το αν όντως αξιοποιείται η υπό εκμετάλλευση γνώση από τους τεχνοβλαστούς και να παρακολουθεί αν υπάρχει συνέργεια και συνεργασία με τον ερευνητικό οργανισμό προς ανάπτυξη καινοτόμων δραστηριοτήτων;
Η δημιουργία ενός Εθνικού Δικτύου Γραφείων Μεταφοράς Τεχνολογίας θα μπορούσε να λειτουργήσει ως καταλύτης στη δυναμική του εγχώριου οικοσυστήματος καινοτομίας. Ενός δικτύου που θα αξιοποιεί σύγχρονα εργαλεία, βέλτιστες πρακτικές, κοινούς μηχανισμούς διασύνδεσης, ενιαίο δίκτυο εξειδικευμένων συνεργατών και που προπάντων θα βρίσκεται υπό συνεχιζόμενη εκπαίδευση. Τα ΓΜΤ δεν είναι διαγωνισμός καινοτομίας ούτε μέσο ανταγωνισμού μεταξύ των πανεπιστημίων. Είναι η ευκαιρία των ερευνητριών και των ερευνητών μας να αλλάξουν τη ζωή μας. Η ισχύς εν τη ενώσει.
* Αντιπρύτανης Ερευνας και Διά Βίου Εκπαίδευσης ΑΠΘ.