Oλα τα προβλήματα του κόσμου σε καλοστημένα «τραπέζια» ανταλλαγής
ιδεών. Πάνω από 250 «εργαστήρια» σκέψης και άλλες τόσες ανοικτές
συζητήσεις «για τη βελτίωση της κατάστασης του κόσμου». Το Νταβός,
το γραφικό ελβετικό χωριό που ενέπνευσε το 1924 στον Τόμας Μαν το
Μαγικό Βουνό του, είχε και φέτος, στο 43ο Παγκόσμιο Οικονομικό
Φόρουμ που ολοκληρώνεται σήμερα, πλήθος διαβουλεύσεων, για την
«επιστροφή της εμπιστοσύνης των αγορών στις πολιτικές ηγεσίες», την
ανάπτυξη, τη βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας. Ή πάλι συνεδρίες με
περισσότερο φιλόδοξους στόχους, υπό βαρύγδουπους τίτλους:
«Ανθεκτικός δυναμισμός», «Τα νέα μοντέλα για τη μεγάλη μεταμόρφωση»
και συναφείς γενικολογίες… Περίπου 2.500 επίλεκτα μέλη της
παγκόσμιας οικονομικής ελίτ -δισεκατομμυριούχοι, κεφαλές εταιρειών
κολοσσών, ανώτεροι τραπεζίτες, πολιτικοί ηγέτες, κορυφαίοι
ακαδημαϊκοί, διασημότητες- επισήμως συμμετείχαν στις
προγραμματισμένες ασκήσεις του πνεύματος. Ανεπισήμως, έκλειναν
δουλειές και αναθέρμαιναν σχέσεις. Το ετήσιο φόρουμ δημιουργεί το
κατάλληλο κλίμα για να ρυθμιστούν εκκρεμότητες, να επιχειρηθούν
προσεγγίσεις, ακόμη ακόμη και να επιτευχθούν ιστορικές πολιτικές
συμφωνίες…
Και οι πολυαναμενόμενες λύσεις; Οι αντιρρησίες του Νταβός δεν
πιστεύουν πως η υπερσυγκέντρωση πλούτου και εξουσίας στο ελβετικό
θέρετρο μπορεί να επιλύσει προβλήματα όπως αυτό που οι ίδιοι οι
διοργανωτές του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ περιέγραψαν στην
τελευταία έκθεσή τους, ότι η αύξηση των ανισοτήτων είναι μία από
τις μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια οικονομία… Ή να
συγκατανεύσουν, εν μέσω δημοσιονομικών κρίσεων, στην αναγκαιότητα
λήψης δραστικών μέτρων για την αναχαίτιση της κλιματικής αλλαγής (η
μεταφορά των υψηλών μελών του φόρουμ με ιδιωτικά τζετ, ελικόπτερα,
λιμουζίνες διέψευδε τις όποιες προθέσεις). Ή να βρουν τρόπους
εξόδου από την κρίση που να μη θίγουν τους πολλούς, να μην
περιορίζουν το κοινωνικό κράτος, να μην εξαντλούν τους
αδύναμους.
Οπως και να ‘χει, είναι αμφίβολο ότι είχαν κάτι από τα παραπάνω στο
μυαλό τους οι ηγέτες του κόσμου. Μάλλον ασχολούνταν με το προσωπικό
«στίγμα» που θα άφηναν στο φόρουμ, με την πυροτεχνική δήλωση που θα
προσέλκυε πάνω τους την παγκόσμια προσοχή.
Από την άλλη, πολλοί εργάστηκαν για την προβολή της ανθρώπινης
διάστασης της διάσκεψης, ότι «χρήμα» και «κοινωνική ευαισθησία» δεν
είναι έννοιες αντιφατικές· ότι ένας άρχοντας των αγορών μπορεί να
είναι και μεγάλος φιλάνθρωπος· ότι ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός,
μέσα από το Νταβός. Ομως κάθε χρόνο αποδεικνύεται ότι ο «θεός» του
Νταβός είναι πολύ θαμπός, πλήρως αναποτελεσματικός, καρπός μιας
σοβαρής αναιμίας πράξεων – στερείται σθένους, μοιάζει στον κόσμο
τόσο λίγο… Το οικονομικό εκκρεμές έχει αποσυντονιστεί. Κανείς,
ούτε το Νταβός, μπορεί να ελέγξει τις ροές του πλούτου στον κόσμο,
οι περισσότερες κερδοσκοπικές, λίγες αφορούν ανάγκες της
πραγματικής οικονομίας. Το Νταβός αφουγκράζεται τον βορβορυγμό των
ανθρώπινων, ξεδιπλώνει διαπιστώσεις αλλά δεν παράγει κοινωνική
πρόοδο, μόνο ελίσσεται πάνω στη γραμμή του κύκλου που περικλείει
την παγκόσμια ελίτ σε μια συμπαγή κοινότητα κοινών ενδιαφερόντων,
χωρίς να συναντά ποτέ άλλον από τον εαυτό του…