Καταναλώσαμε τις τελευταίες ημέρες πολλούς πανηγυρικούς αφιερωμένους στη Δημοκρατία. Η αξία της, όμως, φαίνεται εκεί όπου λείπει – εκεί όπου τα κόμματα δεν έχουν την πολυτέλεια να ξεμαλλιάζονται για το μονοπώλιο της υπεράσπισής της.
Το εκεί είναι η Λευκορωσία. Η τελευταία χώρα στην Ευρώπη που δεν έχει ακόμη γευτεί μία έστω και χωλή Δημοκρατία. Η χώρα που μπορεί και να μην είχαμε ακούσει, αν δεν είχε φανεί χρήσιμη στην Κύπρο ως διαπραγματευτικό χαρτί στο τραπέζι της τελευταίας ευρωπαϊκής συνόδου.
Η 38χρονη Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, που βρέθηκε από ατύχημα –ως αντικαταστάτρια του φυλακισμένου συζύγου της– αντίπαλος του δικτάτορα Λουκασένκο στις τελευταίες ψευτοεκλογές, έχει φύγει εδώ και δύο μήνες από τη Λευκορωσία. Προχθές έδωσε μια συνέντευξη σε Γερμανούς δημοσιογράφους. Της προσέφεραν ένα ποτήρι νερό. Δίστασε. Δεν ήπιε. «Καταλαβαίνετε», είπε. «Πρέπει να πίνω μόνο από μπουκάλια σφραγισμένα». Σωστά. Ποιος θέλει να δοκιμάσει το άοσμο ρόφημα του Ναβάλνι;
Η Ολγκα Σπάραγκα, καθηγήτρια Φιλοσοφίας, ζει (ακόμη) στο Μινσκ. Την περασμένη Κυριακή συνελήφθη σε μια διαδήλωση και κρατήθηκε για λίγες ώρες. Οι δεσμοφύλακές της, είπε στη Zeit, φορούσαν μάσκες. Ωστόσο, μπορούσε καθαρά να διακρίνει ότι «εκείνοι φοβόντουσαν περισσότερο από μένα». Και αυτό της έδωσε μια αίσθηση ελευθερίας. Eνιωσε ότι η περιοχή όπου ισχύει ακόμη η εξουσία των δεσμοφυλάκων ολοένα και μικραίνει.
Εκείνη δεν φοβάται; Ομολογεί ότι καταπιέζει τον φόβο της. Το να δρας πολιτικά μαζί με άλλους, λέει, σε απαλλάσσει από τον φόβο. «Είναι πιο δύσκολο να μένεις σπίτι».