Φροντίζοντας όπως μπορούσα μια αγαπημένη φίλη –και στενή μου επαφή– που προσβλήθηκε από κορωνοϊό, και οι δύο μακριά από την πατρίδα και τις οικογένειές μας λόγω δουλειάς, το ένιωσα καθαρά: στις δυσκολότερες στιγμές, η φροντίδα για κάποιον άλλον άνθρωπο είναι βάλσαμο – όχι μόνο για τον αποδέκτη της, αλλά και για εμάς τους ίδιους. Ξεπερνάμε τον φόβο, ο κίνδυνος που βιώνουμε αποκτά κάποιο νόημα, η ίδια η ζωή μάς φαίνεται πιο πολύτιμη.
Μπορώ μόνο να φανταστώ το κάλεσμα του καθήκοντος γιατρών και νοσοκόμων ή την πίεση που αισθάνονται οι ερευνητές που δίνουν μάχη με τον χρόνο για τη δημιουργία των εμβολίων – ο επικεφαλής γιατρός της Moderna είπε ότι έβαλε τα κλάματα από ανακούφιση όταν έμαθε για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου της εταιρείας του. Θα το ένιωσαν οι νοσηλεύτριες από την Κρήτη που ταξίδεψαν στη Θεσσαλονίκη για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους ασθενείς, συνδράμοντας τους συναδέλφους τους. Δικαιολογεί την επιμονή κορυφαίων γιατρών να εξηγούν στους μη ειδικούς τους κινδύνους της ασθένειας, να περιγράφουν ξανά και ξανά τις προφυλάξεις και να προσπαθούν να εκλαϊκεύσουν, όσο γίνεται, τη λειτουργία των εμβολίων για να πείσουν τους φοβισμένους αρνητές τους.
Διότι μια επίσης πηγαία τάση είναι να προστατέψει κάποιος τον εαυτό του όπως ο ίδιος πιστεύει ότι είναι καλύτερα. Αυτό μπορεί να σημαίνει ακόμη και να αγνοήσει τους άνωθεν περιορισμούς, αν λόγω αυτών χάνει το εισόδημά του ή δεν μπορεί να φροντίσει την οικογένειά του. Ή αν δεν εμπιστεύεται τους επιστήμονες, τους πολιτικούς, το κράτος…
Γι’ αυτό και το μεγαλύτερο στοίχημα για τις κυβερνήσεις είναι να προστατέψουν όχι μόνο τη ζωή και την υγεία αλλά και τον βιοπορισμό και την αξιοπρέπεια των πολιτών. Αν αυτό δεν επιτυγχάνεται, είναι ζήτημα χρόνου να αντιδράσουν στους περιορισμούς όσοι χάνουν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους.
Αντί να ψέγουμε τους νέους ή τους πιο αδύναμους επικαλούμενοι μια κοινωνική ευθύνη που δεν φροντίσαμε να καλλιεργήσουμε, ας κάνουμε ό,τι μπορούμε ώστε οι περιορισμοί να είναι παροδικοί – και να συνοδεύονται από ένα επαρκές δίχτυ προστασίας. Αντί του φόβου και του στιγματισμού, αυτή μπορεί να είναι μια περίοδος προσφοράς και αλληλεγγύης – το χρειάζονται κατ’ αρχάς οι φορείς του ιού, που βρίσκονται μόνοι αντιμέτωποι με τα συμπτώματα και το άγνωστο, το χρειαζόμαστε και οι υπόλοιποι για την ψυχική μας υγεία. Αντί της εσωστρέφειας, ο εγκλεισμός των ημερών μπορεί να σημάνει μια περίοδο ενδοσκόπησης και προετοιμασίας για ένα καλύτερο αύριο.
Ακόμη και αν η κοινωνία μας δοκιμάζεται, ας θυμόμαστε ότι, σε τελική ανάλυση, αυτή δεν είναι μια δοκιμασία κάποιων αφηρημένων ουμανιστικών αξιών, ούτε κάποιας άνωθεν επιβαλλόμενης, υποκριτικής υποχρέωσης, αλλά της αγάπης μας για τον άνθρωπο. Και η Ελλάδα είναι γεμάτη ανθρωπιά.
* Η κ. Κατερίνα Σώκου είναι Nonresident Senior Fellow, Atlantic Council.