Οταν ο Ελληνας πρωθυπουργός ανακοίνωνε την απολιγνιτοποίηση της χώρας έως το 2028, πολλοί σχολίασαν ότι η μετάβαση σε τόσο σύντομο χρόνο κρύβει σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις. Η αναγνώριση του προβλήματος ήταν σωστή, η ανάλυσή του όμως όχι. Δεν είναι πρόωρη η «ημερομηνία λήξης» του λιγνίτη. Ηταν η απόφαση της απεξάρτησης που καθυστέρησε να ληφθεί, περιορίζοντας έτσι σημαντικά τον χρόνο μιας ομαλής μετάβασης.
Στην κλιματική πολιτική, η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει ήδη πάρει τις αποφάσεις της, δεσμευόμενη για μία κλιματικά ουδέτερη οικονομία έως το 2050. Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 10ης Δεκεμβρίου οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να αποφασίσουν για τον ευρωπαϊκό κλιματικό νόμο και τον στόχο μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για το 2030. Η ευρωπαϊκή επιδίωξη είναι προφανής: ο σχεδιασμός μιας πορείας απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα μέσα στα επόμενα τριάντα χρόνια. Για τη χώρα μας, το μήνυμα είναι σαφές. Ηγγικεν η ώρα του ριζικού μετασχηματισμού της οικονομίας μας.
Στην πρόσφατη αξιολόγηση του –αναβαθμισμένου από τη σημερινή κυβέρνηση– Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άσκησε κριτική στα εθνικά σχέδια ανάπτυξης υποδομών ορυκτού αερίου, καθώς αυτά δεν είναι συμβατά με τον μακροπρόθεσμο στόχο της κλιματικής ουδετερότητας. Και πάλι, το μήνυμα για τη χώρα μας είναι σαφές. Σχεδιάστε χωρίς εκτροπές και παρεκκλίσεις από τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας.
Στο επικείμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ανάμεσα στα άλλα κρίσιμα θέματα που θα συζητηθούν, η χώρα μας καλείται να πάρει θέση για το κλίμα. Η ελληνική κυβέρνηση μέχρι σήμερα έχει συνταχθεί με τα πιο προοδευτικά κράτη που διεκδικούν ελάχιστο στόχο μείωσης των εκπομπών κατά 55% έως το 2030. Δυστυχώς, ο στόχος αυτός υπολείπεται από αυτόν που ψήφισε το Ευρωκοινοβούλιο (60%), πολλώ δε μάλλον από αυτόν που επιτάσσει η επιστήμη (κατ’ ελάχιστον 65%).
Σε εθνικό επίπεδο, η επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας θα απαιτήσει όχι μόνο όραμα και τόλμη αλλά και νέες θεσμικές πρωτοβουλίες που κοιτάνε προς το μέλλον. Δεκάδες κράτη στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο έχουν ήδη ψηφίσει εθνικούς κλιματικούς νόμους, ευθυγραμμίζοντας οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές με κλιματικούς στόχους. Αναμφίβολα, ήρθε η στιγμή να γίνει το ίδιο και στη χώρα μας.
Η πολιτική ηγεσία έχει στα χέρια της τα επιστημονικά δεδομένα που αποδεικνύουν ότι η εποχή των ορυκτών καυσίμων τελειώνει, ενώ παράλληλα η κλιματική κρίση είναι εδώ. Αν οι κρίσιμες πολιτικές αποφάσεις καθοριστούν από την επιστήμη, και διαμορφωθούν στη βάση της συνεννόησης, της συμμετοχής και του διαλόγου, το μέλλον θα είναι καλύτερο για όλους μας. Το πρώτο βήμα μπορεί να γίνει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 10ης Δεκεμβρίου.
* Ο κ. Δημήτρης Καραβέλλας είναι γενικός διευθυντής του WWF Ελλάς.