Για όσους εμπνέονται από την ευφυΐα στην υπηρεσία της δημόσιας προσφοράς, ο γερουσιαστής Πολ Σαρμπάνης ήταν ένα πρότυπο. Η λιτή ανακοίνωση του θανάτου του από τον γιο του Τζον, όπου αναφέρεται στους κατοίκους του Μέριλαντ που εκπροσώπησε επί 36 χρόνια, είναι χαρακτηριστική του πολιτικού του ήθους – και αφήνει τους άλλους να μιλήσουν για την κληρονομιά μιας εμβληματικής φυσιογνωμίας όχι μόνο της ομογένειας, αλλά και της αμερικανικής πολιτικής. Και αυτοί είναι πολλοί.
Ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ Νίκολας Μπερνς τον χαρακτήρισε «πρίγκιπα». Ο γερουσιαστής Ντικ Ντέρμπιν εξομολογήθηκε ότι ήταν ο ήρωάς του. Ο επόμενος υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν έγραψε ότι «είχα το προνόμιο να τον δω στη δράση… Είχε μια έντονη ευφυΐα που την πάντρευε με βαθιές αρχές – και έκανε τις καλύτερες ερωτήσεις από όλους στην επιτροπή» (Εξωτερικών Υποθέσεων). Η επικεφαλής της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόσι θύμισε το έργο του στην Επιτροπή Δικαστικών Υποθέσεων, για την προάσπιση της δημοκρατίας μέσω της ενίσχυσης της διαφάνειας και της εποπτείας. Ο πολιτικός του αντίπαλος Γκας Μπιλιράκης μνημόνευσε τη φιλία που έδειξε στην οικογένειά του και τόνισε την τιμή με την οποία υπηρέτησε τους πολίτες.
Στην Ελλάδα, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τον χαρακτήρισε επιβλητική φυσιογνωμία της αμερικανικής πολιτικής και ισχυρό υποστηρικτή των ελληνικών θεμάτων – όνομα που κέρδισε όχι με δημόσιες επιδείξεις πατριωτισμού, αλλά με τον σεβασμό που ενέπνεε και τη μεσολάβησή του στο παρασκήνιο. Ως ιδρυτής της ελληνικής ομάδας του Κογκρέσου, ηγήθηκε του εμπάργκο όπλων εναντίον της Τουρκίας μετά την εισβολή της στην Κύπρο, αλλά η συνεισφορά του δεν σταμάτησε εκεί. Τα ζητήματα ενδιαφέροντος της ελληνικής κοινότητας των ΗΠΑ, όπως τα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, αναδείχθηκαν από εκείνον. Για δεκαετίες και μέχρι πρόσφατα παρέμενε διακριτικός συνομιλητής διαδοχικών αμερικανικών και ελληνικών κυβερνήσεων – τόσο διακριτικός, που κάποιες φορές μπορεί να φαινόταν αδιάφορος. Οπως έγραψε ο Αθανάσιος Ελλις, όμως, ήταν ο πιο αποτελεσματικός Ελληνοαμερικανός πολιτικός στη διαμόρφωση της πολιτικής στην Ουάσιγκτον.
Εκείνος «εισήγαγε» στα εθνικά θέματα και τον εκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο οποίος τον αποχαιρέτισε χθες λέγοντας ότι «δεν υπήρχε πιο έξυπνος, πιο αφοσιωμένος και με πιο ξεκάθαρες αρχές» στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων. Ακόμη και όταν αποσύρθηκε από την πολιτική, έδειξε τον δρόμο για την επόμενη μέρα του λόμπι, προτρέποντας τους Ελληνοαμερικανούς να στηρίξουν την επανεκλογή του Ρόμπερτ Μενέντεζ. Το όνομά του παραμένει στην περίφημη νομοθεσία Sarbanes-Oxley, η οποία καθορίζει τους λογιστικούς κανόνες για την προστασία των επενδυτών στις ΗΠΑ. Θα μείνει στην Ιστορία επίσης ως ο εισηγητής του πρώτου άρθρου καθαίρεσης που οδήγησε στην παραίτηση του Ρίτσαρντ Νίξον από την προεδρία.
Και βέβαια, το προοδευτικό νομοθετικό έργο του συνεχίζει στη Βουλή ο γιος του, Τζον Σαρμπάνης. Με την αφοσίωση στην οικογένειά του και τη δημόσια προσφορά, με μόρφωση και ισχυρές διασυνδέσεις, έχτισε μια κληρονομιά που θα έμοιαζε με πολιτική δυναστεία – αν δεν διατηρούσε τον ασκητισμό της ελληνοαμερικανικής εμπειρίας.