Ο κ. Γ. Μπαμπινιώτης με επιστολή του στην έγκριτη εφημερίδα σας («Περί “επιδειξιών” και γλωσσικών επιδείξεων», 1.1.2021), αντί να απαντήσει επί της ουσίας στους «εκλεκτούς», όπως τους αποκαλεί, αρθρογράφους σας Τάκη Θεοδωρόπουλο και Παντελή Μπουκάλα, παραποιεί την αλήθεια με γλωσσικές αλχημείες που με άφησαν ενεό.
Πρώτα απ’ όλα ειρωνεύεται «το χρηστικό λεξικό του καθηγητή κ. Χριστόφορου Χαραλαμπάκη (το επονομαζόμενο… “Λεξικό της Ακαδημίας”)». Εξακολουθεί να υποστηρίζει ότι το Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας είναι «του καθηγητή κ. Χριστόφορου Χαραλαμπάκη», προφανώς όχι για να απονείμει εύσημα σ’ εμένα, αλλά να δηλώσει εμμέσως πλην σαφώς ότι τον θεσμικό ρόλο της Ακαδημίας τον έχει αναλάβει ο ίδιος, ως «εθνικός γλωσσολόγος», χαρακτηρισμός που έγινε αντικείμενο λοιδορίας, ακόμη και με γελοιογραφίες τις οποίες (παρ)ερμηνεύει κατά το δοκούν, καθώς δεν υπάρχει «εθνικός αρχαιολόγος», «εθνικός φυσικός», «εθνικός παιδίατρος», κ.ο.κ., αλλά ούτε κάτι ανάλογο σε διεθνές επίπεδο. Διερωτώμαι γιατί δεν απάντησε ώς τώρα, επ’ αυτού ακριβώς, στο άρθρο-καταπέλτη του κ. Βασιλείου Χ. Πετράκου με τίτλο «Προς Γεώργιο Μπαμπινιώτη…», δημοσιευμένο στο περιοδικό The Athens Review of Books, τεύχος Νοεμβρίου 2020 (δωρεάν προσβάσιμο στην ιστοσελίδα του: https://bit.ly/2X05xuu).
Η Ακαδημία Αθηνών, διά στόματος του επί μία δεκαετία γενικού γραμματέα της και επιστημονικού υπεύθυνου του έργου, καταρρίπτει τους ψευδείς ισχυρισμούς Μπαμπινιώτη, τονίζοντας ότι «O ισχυρισμός ότι το Λεξικό έγινε ερήμην της Ακαδημίας και των ειδικών ακαδημαϊκών είναι ατυχής, σκόπιμος και αναπόδεικτος. Εργο τέτοιας πνοής, χωρίς συνεχή συζήτηση με τον άμεσο επόπτη, τον Χριστόφορο Χαραλαμπάκη, θα μπορούσε να γίνει; Θα το δεχόταν ο Μιχ. Σακελλαρίου, ο Αθ. Καμπύλης, ο Σπ. Ιακωβίδης ή ο από του 2010 υπεύθυνος Γενικός Γραμματέας, κάπως σχετικός με τη γλώσσα, αφού έχει εκδώσει δύο συντάγματα, όχι τεθωρακισμένων, τα οποία δεν υπηρέτησε γλωσσικώς ούτε άλλως κατά το διάστημα 1967-1974, αλλά συντάγματα (corpora) αρχαίων ελληνικών επιγραφών; (…)
«Χωρίς την Ακαδημία θα υπήρχε το Χρηστικό Λεξικό; Εκείνη διάλεξε τον Χριστόφορο Χαραλαμπάκη, παλαιό συνεργάτη της, για να δώσει μορφή και υπόσταση σ’ ένα έργο που το θέλησε πρωτότυπο, γνήσιο, ωφέλιμο, όχι αμφιλεγόμενο. Πιστεύει κανείς πως θα γινόταν νομοτελειακώς το Λεξικό χωρίς τη θέληση της Ακαδημίας;».
Μάλιστα ο κ. Πετράκος επισημαίνει ότι από την αρχή ο κ. Μπαμπινιώτης πολέμησε το Χρηστικό Λεξικό της Ακαδημίας: ήδη στις 21.9.2003 απηύθυνε την «προτροπή προς την Ακαδημία να μην ασχοληθεί με τη σύνταξη του νέου λεξικού»! Αντ’ αυτού, έπρεπε «να ασχοληθεί [η Ακαδημία] με τον εξελληνισμό, ως άλλος Αλέξανδρος, των ξένων λέξεων που χρησιμοποιούνται από τους Ελληνες εξ αιτίας ελλείψεως αντίστοιχων ελληνικών και με το συγύρισμα των ελληνικής κατασκευής νεολογισμών».
«Η Ακαδημία δεν άκουσε τον κ. Μπαμπινιώτη. Προχώρησε στη σύνταξη του Λεξικού, προσπάθεια που κράτησε μία δεκαετία». Η επιτυχία του και η νέα βελτιωμένη και εμπλουτισμένη έκδοσή του που ετοιμάζεται, ενοχλεί. Οπως τονίζει ο κ. Πετράκος, «ο κ. Γ. Μπαμπινιώτης, έπειτα από 16 χρόνια, επανήλθε με νέα επιχειρήματα κατά του Χρηστικού Λεξικού», τα οποία αποδομεί ένα προς ένα.
Ο κ. Μπαμπινιώτης, λοιπόν, αντί να απαντήσει για όσα τον εγκαλεί ο κ. Βασίλειος Χ. Πετράκος, δίνει ένα χαρακτηριστικό δείγμα αλχημειών διαστρεβλώνοντας τα στοιχεία που παραθέτει ο Τάκης Θεοδωρόπουλος και παραβλέποντας την πρόθεση του Παντελή Μπουκάλα. Τελικά, θέλησε να μας δείξει, διεκδικώντας επί της ουσίας το αλάθητο, και ας ισχυρίζεται το αντίθετο, ότι με «12.500 σελίδες που έχω γράψει για τις λέξεις της γλώσσας μας» (μόνος του, άραγε;) «κατάφερα να γίνω τουλάχιστον Μπαμπινιώτης».
Σε ό,τι αφορά τη σημασία της λέξης επιδειξίας, αντί να εξηγήσει τις αστοχίες του δικού του Λεξικού για τις οποίες τον έψεξαν οι αρθρογράφοι σας, παρουσιάζει παραπλανητικά το λήμμα του Χρηστικού Λεξικού για δημιουργία εντυπώσεων στους ανυποψίαστους αναγνώστες. Τι λέει το Χρηστικό Λεξικό της Ακαδημίας Αθηνών; Λέει αυτό που ανταποκρίνεται σήμερα στο γλωσσικό αίσθημα των περισσοτέρων φυσικών ομιλητών: Ο επιδειξιομανής μπορεί να είναι και επιδειξίας, ο επιδειξίας όμως στην κοινή χρήση δεν είναι επιδειξιομανής με τη σημασία «άτομο που προβάλλεται για να εντυπωσιάσει»! Ο κ. Θεοδωρόπουλος διάβασε σωστά το λήμμα επιδειξίας στο Λεξικό Μπαμπινιώτη.
Αλλά το θέμα δεν είναι οι επιδείξεις γλωσσικών αλχημειών. Το Ιδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του στις 4 Δεκεμβρίου 2020 καταδικάζει τις επιθέσεις εναντίον του Χρηστικού Λεξικού φωτογραφίζοντας τις μεθοδεύσεις Μπαμπινιώτη (βλ. https://bit.ly/2X7JMc9).
Το ζητούμενο είναι η απάντηση σε όσα καταλογίζει στον κ. Μπαμπινιώτη ο γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, επί των ημερών και υπό την εποπτεία του οποίου συντάχθηκε το Χρηστικό Λεξικό. Αφού η Ακαδημία δεν ανέλαβε τον ρόλο του «εξελληνιστή» των ξένων λέξεων, όπως της υπέδειξε, τον ανέλαβε ο ίδιος ο κ. Μπαμπινιώτης ως άλλος Αλέξανδρος, με τα αποτελέσματα που βλέπουμε στις γελοιογραφίες.
* Ο κ. Χριστόφορος Χαραλαμπάκης είναι ομότιμος καθηγητής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.