Πρόσφατα παρουσιάστηκε έρευνα του οργανισμού «διαΝΕΟσις», στην οποία μετείχαν 6 διακεκριμένοι δικαστικοί λειτουργοί για τους τρεις προβληματικούς τομείς της Δικαιοσύνης, για τους οποίους απαιτούνται άμεσα μεταρρυθμίσεις, ήτοι για την αξιολόγηση των δικαστικών λειτουργών, τη διοίκηση των δικαστηρίων και τη χωροταξία τους.
Συμφωνώ απόλυτα με τις διαπιστώσεις της έρευνας και τις προτάσεις της για την επίλυση των προβλημάτων αυτών. Απλώς, λόγω της πείρας μου ως επίτιμος αρεοπαγίτης που διετέλεσα επιθεωρητής -αρεοπαγίτης και μέλος του ΑΔΣ, πιστεύω ότι μπορώ να συνεισφέρω, ώστε η αξιολόγηση των δικαστικών λειτουργών να γίνει πληρέστερη και πιο αντικειμενική.
Σύμφωνα με το άρθρο 87 παρ. 3 του Συντάγματος η επιθεώρηση των τακτικών δικαστών ενεργείται από δικαστές ανώτερου βαθμού καθώς και από τον εισαγγελέα και τους αντεισαγγελείς του Αρείου Πάγου, των δε εισαγγελέων από αρεοπαγίτες και εισαγγελείς ανώτερου βαθμού, σύμφωνα με τους ορισμούς του νόμου (ν. 1756/1988, Οργανισμός Δικαστηρίων και κατάστασης δικαστικών λειτουργών, όπως τροποποιήθηκε με ν. 3514/2006). Δηλαδή, από άτομα επιθεωρητές και όχι από δικαστικούς σχηματισμούς ανώτερου βαθμού, που κατόπιν ασκήσεως ενδίκου μέσου επιλαμβάνονται μιας υποθέσεως πολιτικής ή ποινικής, την οποία εξετάζουν κατά βάθος και έτσι αποκτούν πλήρη γνώση το πώς χειρίστηκε την υπόθεση ο κατώτερος δικαστής κατά το νομικό και κυρίως κατά το ουσιαστικό μέρος της, δηλαδή στην εκτίμηση των αποδείξεων, που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και σωστούς επαγωγικούς συλλογισμούς για τον σχηματισμό της δικανικής κρίσης. Συνεπώς, οι εκθέσεις αξιολογήσεως των δικαστών που θα γίνονταν με τον τρόπο αυτόν θα ήταν πλέον αξιόπιστες και αντικειμενικές.
Παλαιότερα με την ιδιότητά μου ως ΓΕΔΔ, με έγγραφό μου στον τότε υπουργό Δικαιοσύνης κ. Καστανίδη είχα προτείνει την παραπάνω αλλαγή του τρόπου επιθεωρήσεως των δικαστών, κατόπιν όμως της δημοσιοποιήσεως της προτάσεώς μου και οι πέντε δικαστικές συνδικαλιστικές ενώσεις με κοινή ανακοίνωση την απέρριψαν.
Για την παραπάνω αλλαγή απαιτείται συνταγματική αναθεώρηση του άρθρου 87 παρ. 3 του Συντάγματος με την απλή προσθήκη της φράσης «η επιθεώρηση ενεργείται και από δικαστικούς σχηματισμούς». Καμιά όμως πολιτική δύναμη κατά τις αλλεπάλληλες αναθεωρήσεις του Συντάγματος όχι μόνο δεν την πρότεινε, αλλά δεν τέθηκε καν ως θέμα συζητήσεως από νομικούς ή δικαστικούς κύκλους.
Με κοινό όμως νόμο μπορεί να θεσπισθεί ότι όταν το ανώτερο δικαστήριο επιλαμβανόμενο μιας υποθέσεως διαπιστώσει σφάλμα της απόφασης, που οφείλεται σε βαριές πλημμέλειες του κατώτερου δικαστή, μπορεί να διατάξει την αποστολή της απόφασης στον αρμόδιο επιθεωρητή για να ληφθεί υπόψη κατά την αξιολόγησή του.
Δεν νομίζω ότι ευσταθεί τυχόν ισχυρισμός ότι με τον τρόπο αυτόν αστυνομεύονται οι δικαστές, αντίθετα επιτυγχάνεται σε βάθος χρόνου η πληρέστερη αξιολόγηση του συνόλου των δικαστών με διάκριση των αρίστων.
* Ο κ. Λέανδρος Τ. Ρακιντζής είναι αρεοπαγίτης ε.τ.