Ολα, «μικρά» και «μεγάλα», δείχνουν ότι έχουμε φθάσει ως πολιτεία και κοινωνία σε σημείο που να μοιάζει σχεδόν πιθανή μια γενικευμένη «έκρηξη». Σε εκείνο το «σχεδόν» κρύβονται ολόκληρη η αγωνία και η ελπίδα. Λέγεται συχνά ότι είναι το πιο βαθύ σκοτάδι πριν από την ανατολή. Λοιπόν, παρά τα πολλά περί του αντιθέτου δείγματα, έστω και πολυτραυματισμένη εξακολουθεί να υπάρχει δίπλα μας και μέσα μας η δυνατότητα να αποφύγουμε το βαθύ σκότος, στην αυτοσχέδια πορεία μας προς μια καλύτερη μέρα.
Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, χρειάζεται άπαντες και σε όλα τα επίπεδα να υιοθετήσουμε στάση ευθύνης. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά την κοινωνία, χρειάζεται να τηρήσουν στάση ευθύνης όλοι εκείνοι που έως τώρα σιωπηρά παρακολουθούν τους μικρούς στρατούς της βίας να δρουν δηλητηριάζοντας το παρόν και το μέλλον αυτής της χώρας. Ολοι όσοι, με άλλα λόγια, συμφωνούν και συνυπογράφουν τη ρήση του Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ: «Το σκοτάδι δεν μπορεί να διώξει το σκοτάδι. Μόνο το φως μπορεί να το κάνει αυτό. Το μίσος δεν μπορεί να διώξει το μίσος. Μόνο η αγάπη μπορεί να το κάνει αυτό».
Διότι –ευτυχώς!– δεν είναι όλοι «τάγματα εφόδου». Είναι πολλοί εκείνοι που απεχθάνονται τη βία και οι οποίοι, ταυτόχρονα, αρνούνται τον αιματηρό και αδιέξοδο παραλογισμό τού «βία στη βία». Εκείνοι που επιθυμούν και απαιτούν δικαιοσύνη και όχι αυτοδικία οποιασδήποτε μορφής. Που θέλουν ζωντανή και ειρηνική πρόοδο, και όχι «ηρεμία νεκροταφείου».
Είναι πολλοί εκείνοι οι οποίοι θέλουν ζωή και όχι επιβίωση, και που έχουν δικαίωμα ιερό να ονειρεύονται και να σχεδιάζουν μια όμορφη επόμενη ημέρα. Το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο για μια τέτοια «ημέρα» υπάρχει. Χρειάζεται κάποιες διορθώσεις, αλλά γενικώς κρίνεται μάλλον επαρκές. Αν κάτι χρειάζεται, σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία, είναι να γενικευθεί εκείνο που περιέγραψε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου μιλώντας στη Βουλή προχθές για την Ημέρα της Γυναίκας: «Ελάχιστα πράγματα θα αλλάξουν», είπε, «αν δεν ανατραπούν νοοτροπίες και αντιλήψεις βαθιά ριζωμένες στην κοινωνία μας. Αν μέσω της συστηματικής διαπαιδαγώγησης δεν καταλυθούν τα στερεότυπα».
Σε όλα αυτά, κρισιμότατος ασφαλώς είναι και ο ρόλος των αιρετών: θα (συνεχίσουν να) επιλέγουν τυφλές συγκρούσεις ενίσχυσης των κομματικών στρατών και αναπαραγωγής της εξουσίας τους ή θα εμπνεύσουν αλληλεγγύη και πρόοδο;