Η νέα ακαδημαϊκή χρονιά δεν αργεί. Τα προβλήματα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και οι αρρυθμίες που προκλήθηκαν, ενάμιση χρόνο τώρα, είναι φανερές και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σύγχρονα, λειτουργικά πανεπιστήμια είναι τα ανοιχτά πανεπιστήμια. Κι όσο χρήσιμη είναι η τηλεκπαίδευση, άλλο τόσο ανεπαρκής και προβληματική αποδείχθηκε ως υποκατάστατο της ζωντανής διδασκαλίας. Είναι Ιούλιος και τα περιθώρια για την ασφαλή πλήρη επαναλειτουργία των πανεπιστημίων είναι ασφυκτικά. Στις ΗΠΑ, από το φθινόπωρο, πολλά από τα εκπαιδευτικά ιδρύματα καθιστούν υποχρεωτικό τον εμβολιασμό των φοιτητών ως μέτρο για την ασφαλή λειτουργία τους. Συγχρόνως, οι πρώτες μηνύσεις κατά πανεπιστημίων για παραβίαση των συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων έχουν κάνει την εμφάνισή τους. Ο διχασμός των κοινωνιών σε αυτό το θέμα είναι διάχυτος.
Στη χώρα μας, οι προκλήσεις που θα κληθούμε να απαντήσουμε άμεσα, υγειονομικές και μη, αφορούν και το σύνολο της ακαδημαϊκής κοινότητας: διοίκηση, καθηγητές, φοιτητές. Ο χρόνος κυλά και όσο οι ρυθμοί εμβολιασμού επιβραδύνονται, τόσο οι απαιτήσεις γίνονται ακόμη πιο μεγάλες.
Η άνωθεν επιβολή εμβολιασμού δεν είναι λύση. Θα φέρει ακόμη περισσότερη ένταση στο ήδη τεταμένο κλίμα και οι αναμενόμενες αντιδράσεις, που ψάχνουν αφορμή για πυροδότηση γενικευμένων επεισοδίων στα ΑΕΙ, θα καταφέρουν αυτό που θέλουμε να αποφύγουμε: άλλο ένα εξάμηνο με κλειστά πανεπιστήμια. Την ίδια ώρα, το ροκάνισμα του χρόνου με το πρόσχημα της θερινής ραστώνης, με μαθηματική ακρίβεια οδηγεί στο ίδιο αποτέλεσμα: κλειστά πανεπιστήμια.
Τι κάνουμε; H απάντηση είναι στα χέρια των ίδιων των πανεπιστημίων. Ηδη το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, με επιστολή που έστειλε στους φοιτητές του, τους καλεί με αίσθημα ατομικής και συλλογικής ευθύνης να συνεισφέρουν στην κοινή προσπάθεια για εξομάλυνση της ακαδημαϊκής λειτουργίας υπό ασφαλείς συνθήκες, εμβολιαζόμενοι. Είναι βέβαιο ότι αντιδράσεις θα υπάρξουν. Είναι επίσης βέβαιο ότι η συνεργασία των πανεπιστημίων, η συντονισμένη και επίμονη δράση των πρυτανικών αρχών, η διαρκής επικοινωνία της ανάγκης εμβολιασμού από την ηγεσία των ΑΕΙ, θα δώσει τον τόνο της επόμενης ακαδημαϊκής χρονιάς, που οι φοιτητές, οι οικογένειες, η κοινωνία και η χώρα δεν έχουμε την πολυτέλεια να χάσουμε.
Χρειαζόμαστε ανοιχτά πανεπιστήμια που δεν θα υπολειτουργούν. Στον αγώνα αυτό καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν οι διοικήσεις τους, οι ηγεσίες των ΑΕΙ, που έχουν το knowhow και οφείλουν να ξέρουν, γιατί αυτόν τον ρόλο τούς εμπιστεύτηκε η πολιτεία.
Tα πανεπιστήμια χρειάζονται ελευθερία από μπαχαλάκηδες, από επαγγελματίες ινστρούχτορες και από αστυνομικούς. Ο δρόμος γι’ αυτή την ελευθερία περνά μέσα από αμφιθέατρα γεμάτα φοιτητές και καθηγητές. Κυρίως, όμως, περνά μέσα από την εγκαθίδρυση μιας νέας καθημερινότητας.
Η ώρα για δουλειά και δράσεις που θα μας επιτρέψουν την επιστροφή των φοιτητών στα πανεπιστημιακά έδρανα τον ερχόμενο Σεπτέμβριο είναι τώρα. Οχι αύριο, όχι μετά τις διακοπές του Αυγούστου. Η ανασύσταση του φοιτητικού χώρου έχει να κάνει με τον προγραμματισμό των σχολών, την εντατικοποίηση των σπουδών, την ποιότητα του μαθήματος, την πραγματική διαρκή παρουσία του εκπαιδευτικού προσωπικού. Εχει να κάνει με όλα αυτά που παρέχει ένα ανοιχτό, ασφαλές πανεπιστήμιο.
Η λούφα και η αδιαφορία είναι μεταδοτική και ανατροφοδοτούμενη. Οσο υποστηρίζεται από μέρος της φοιτητιώσας νεολαίας που έχει πάψει να είναι νεολαία από δεκαετίας, άλλο τόσο διαχέεται στην ακαδημαϊκή κοινότητα. Μικρή σημασία έχει η συζήτηση από πού ξεκίνησε αυτή η εγκατεστημένη νοοτροπία. Είναι σαν την αντιπαράθεση αν το αυγό έκανε την κότα ή η κότα το αυγό. Σημασία έχει ότι αυτό μπορεί και πρέπει να αλλάξει, και η αλλαγή ξεκινά από τη νοοτροπία που καλλιεργείται.
Στο πανεπιστήμιο όμως, όπως και στο σχολείο, η νοοτροπία καλλιεργείται και εξαρτάται κυρίως από τον δάσκαλο.
* Η κ. Χαρά Κεφαλίδου είναι βουλευτής Ν. Δράμας και υπεύθυνη Τομέα Παιδείας και Θρησκευμάτων του Κινήματος Αλλαγής.