Είμαστε μάρτυρες μιας από τις σημαντικότερες στιγμές μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αντίστοιχης με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989, που σήμανε το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Μπορεί οι ΗΠΑ να είναι ακόμη μπροστά από την Κίνα στο επίπεδο της τεχνολογίας και της οικονομίας, μπορεί το ΝΑΤΟ να υπάρχει σε όνομα και μέσω μεγαλόστομων δηλώσεων, αλλά, στην ουσία, η χαοτική παράδοση του Αφγανιστάν στους Ταλιμπάν σηματοδοτεί το τέλος της «δυτικής» κυριαρχίας στη διεθνή σκηνή. Εχοντας ευτελίσει το όνειρο της φιλελεύθερης δημοκρατίας στο Αφγανιστάν, υπονομεύοντας την ίδια την ηθική υπόσταση του «πολιτισμού» της με την εγκατάλειψη ευάλωτων Αφγανών στους δήμιούς τους, η ηγετική δύναμη της «Δύσης» κλόνισε τα θεμέλια της διεθνούς διακυβέρνησης – την εμπιστοσύνη μεταξύ λαών. Ποιος θα εμπιστευθεί ποτέ πια τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ;
Λίγες ημέρες πριν από την 20ή επέτειο των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001, οι πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις που πρόσφεραν στήριξη στον Μπιν Λάντεν και στην Αλ Κάιντα επέστρεψαν στην εξουσία με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, με ισχυρότερα εφόδια. Οχι μόνο εκδίωξαν άλλη μία υπερδύναμη (μετά τη Σοβιετική Ενωση το 1989) αλλά απέκτησαν και τον πολεμικό και τεχνολογικό εξοπλισμό με τον οποίο οι Αμερικανοί εφοδίαζαν τα εθνικά σώματα ασφαλείας για 20 χρόνια. Η νίκη των Ταλιμπάν είναι στρατιωτική, πολιτισμική και άκρως συμβολική. Δείχνει ότι οι δυνάμεις του σκοταδισμού εύκολα επικρατούν εναντίον των προσπαθειών να χτιστεί μια κοινωνία από την αρχή με αρχές του Διαφωτισμού, σαν σπαθί που κόβει τη δαντέλα πολλών χρόνων εκπαίδευσης και δημιουργίας θεσμών. Δείχνει, επίσης, ότι η εισαγωγή «δυτικών αρχών» σε τέτοιες κοινωνίες είναι ένα άλλοθι, ότι όταν έχουν εκπληρωθεί οι στόχοι των ξένων, ή όταν δεν τους συμφέρει πλέον η παραμονή τους, αποχωρούν χωρίς να λογαριάζουν το κόστος της παρέμβασής τους. Οι συνέπειες είναι διπλά καταστροφικές: συντρίβονται όσοι συντάχθηκαν με την οικοδόμηση νέας κοινωνίας, εξανεμίζεται και η τελευταία ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.
Η τραγωδία των ανθρώπων του Αφγανιστάν είναι ότι στα μέσα του προηγούμενου αιώνα η χώρα εκσυγχρονιζόταν, γυναίκες συμμετείχαν στην παιδεία, στη δημόσια ζωή, στην οικονομία. Τώρα όλοι βυθίζονται στο σκοτάδι. Η επικράτηση των δυνάμεων του ακραίου Ισλάμ το 2021 μπορεί να είναι μια νίκη για τους Ταλιμπάν και τους υποστηρικτές τους, είναι, όμως, βαρύτατη ήττα για την ανθρωπότητα. Η ειρωνεία είναι ότι οι παρεμβάσεις πρώτα των «προοδευτικών» Σοβιετικών και μετά των «φωτισμένων» Αμερικανών, και η απότομη έξοδος και των δύο, προκάλεσαν την ακραία αντίδραση, εξέθρεψαν τις πιο συντηρητικές δυνάμεις που σήμερα κυριαρχούν. Επέτρεψαν σε γειτονικές χώρες να επενδύουν συνεχώς στη διχόνοια των Αφγανών. Για τον υπόλοιπο κόσμο, μένει να προσφέρουμε ό,τι μπορούμε στον ταλαίπωρο λαό του Αφγανιστάν. Και να γνωρίζουμε ότι πρώτη ευθύνη κάθε λαού είναι να εξασφαλίσει ο ίδιος την επιβίωσή του. Να μην εμπιστεύεται ούτε ξένες δυνάμεις ούτε διεθνείς συνθήκες και οργανισμούς.