Οσο τεχνητός ήταν ο διαχωρισμός του «αριστερού» Μίκη Θεοδωράκη με τον «δεξιό» Μάνο Χατζιδάκι, άλλο τόσο υπονομευμένη ήταν και η καλλιτεχνική κόντρα ανάμεσά τους. Επί της ουσίας. Γιατί και συγκρούσεις υπήρξαν και αποκλίσεις, αλλά και αμοιβαία αποδοχή και αναγνώριση.
Γεννημένοι και οι δύο την ίδια χρονιά (1925), συνυπήρξαν και απείχαν ο ένας από τη ζωή του άλλου, συζήτησαν, συμφώνησαν εις βάθος και διαφώνησαν άλλο τόσο, πέρα και πάνω απ’ όλα, όμως, ήταν δυο «ελεύθεροι άνθρωποι». Το είπε ο Μίκης Θεοδωράκης όταν ρωτήθηκε πού τοποθετείται ιδεολογικά.
Ηταν δύο Μεγάλα Μεγέθη σε μια μικρή χώρα που συνδιαμόρφωσαν με τόλμη, αισθητική, στάση ζωής και σκέψη. Χωρίς τον Μίκη και χωρίς τον Μάνο, χωρίς αυτήν τη σύνθετη οικειότητα/αντιπαλότητα που εμπεριείχε η προσφώνηση με τα μικρά ονόματά τους, δεν θα είμαστε το ίδιο.
Οσο αδιάσπαστη ήταν μέσα μας η συνύπαρξη των δύο, τόσο με τον θάνατο του Θεοδωράκη, 27 χρόνια μετά του Χατζιδάκι, το κενό διευρύνθηκε. Με το οριστικό «τέλος» αναβλύζουν συναισθήματα χρωματισμένα από τους ήχους και τους στίχους των τραγουδιών τους.
Σε εποχές μισαλλόδοξων φωνών και επικίνδυνων ακροτήτων, έρχεται ο ήχος από μια εκπομπή του Μάνου Χατζιδάκι (από το χθεσινό podcast του Ράδιο «Κ») για να θυμίσει ότι για να είναι κάποιος Μεγάλο Μέγεθος δεν αρκεί μόνο το χάρισμα, το ταλέντο. Χρειάζεται η διαρκής υπέρβαση της ανθρώπινης μικρότητας, η γενναιότητα της γενναιοδωρίας. Ο πρωταγωνιστής να μπορεί να μοιράζεται τον ρόλο κι αυτό αποτελεί υπόδειγμα, αν όχι τη στιγμή που συμβαίνει, σε βάθος χρόνου.
Ο Χατζιδάκις παραδέχεται, χαριτολογώντας, ότι όταν του ζητούν αυτόγραφο στον δρόμο, συνήθως τον μπερδεύουν με τον Τόνη Μαρούδα! «Δεν συμβαίνει το ίδιο με τον Μίκη Θεοδωράκη γιατί και τον γνωρίζουν και τραγουδάει. Αλλά ποιοι είναι αυτοί που ξέρουν τη μουσική του σημασία μέσα στον χώρο μας;», αναρωτιέται. «…Οτι δεν έγραψε μόνο τον Ζορμπά ή το Πέντε πέντε δέκα που πολύ νομίζουν πως εκεί τελειώνει η προσφορά του. (…) Ο Θεοδωράκης είναι βαθιά και πλατιά μουσικός και λειτουργεί παράλληλα σε άλλες λιγότερο γνωστές στιγμές με ακρίβεια και με συνείδηση των πηγών του και των στόχων του. Με ευαισθησία και με τεχνική απαράμιλλη και αυτές είναι οι στιγμές που τον τοποθετούν στο μέλλον σίγουρα και παντοτινά».