«Βασανίστηκα γι’ αυτήν την απόφαση», διεκήρυξε χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ακριβώς αυτή η φράση είναι το βασικό πρόβλημα για την επιβολή προστίμου 100 ευρώ εις βάρος όσων άνω των 60 ετών δεν εμβολιάζονται. Είμαι σίγουρη ότι λέει αλήθεια πως βασανίστηκε, αφού γνώριζε πως η συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα είναι σε μεγάλο βαθμό η εκλογική βάση της Ν.Δ. Ομως, αν διαβάσει κανείς την αντίστοιχη εξαγγελία του Γερμανού καγκελαρίου, Ολαφ Σολτς, για το ίδιο ζήτημα, υπάρχει μια μικρή διαφορά. Δεν βασανίστηκε, αποφάσισε και επέβαλε, αλλά κάλεσε να ληφθεί η απόφαση στη γερμανική Βουλή και προέτρεψε τα άλλα κόμματα να στηρίξουν την πρόταση. Ετσι, η ευθύνη θα βαρύνει όλους τους σχηματισμούς και θα είναι απόρροια δημοκρατικών διαδικασιών.
Η πρώτη ένσταση, λοιπόν, είναι πως η απόφαση και ο τρόπος επιβολής της δίνουν τη δυνατότητα στην αντιπολίτευση να την αμφισβητήσει. Και όταν μια τόσο κρίσιμη απόφαση ξεκινά από αυτήν την εκκίνηση, δύσκολα μπορεί κάποιος να είναι αισιόδοξος για την επιτυχία της.
Η δεύτερη ένσταση είναι πως, ενώ η υποχρεωτικότητα βρίσκεται πλέον στην ημερήσια διάταξη πολλών κυβερνήσεων της Ε.Ε. με τον ένα ή τον άλλο τρόπο –ακόμη και η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαρακτήρισε θεμιτή την έναρξη της σχετικής συζήτησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο– καμία χώρα δεν έχει έως τώρα επιλέξει την οδό του χρηματικού προστίμου για τους ανεμβολίαστους. Ο αποκλεισμός των ανεμβολίαστων από τα μέσα συγκοινωνίας, την εστίαση, τους χώρους εργασίας, τις δημόσιες υπηρεσίες, τις ιδιωτικές επιχειρήσεις κ.λπ. είναι η πιο διαδεδομένη μέθοδος έμμεσης επιβολής της υποχρεωτικότητας. Αντίθετα, το πρόστιμο είναι δύσκολα εφαρμόσιμο, άδικο για τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα και δίνει ευκαιρίες για περαιτέρω έξαρση του αντιεμβολιαστικού κινήματος και ποδηγέτησή του από λαϊκιστικές δυνάμεις.
Τρίτη ένσταση είναι η αυθαίρετη επιλογή του ηλικιακού ορίου. Βασικός γνώμονας τέτοιου είδους μέτρων, ειδικά σε καιρό υγειονομικής και οικονομικής κρίσης, είναι να μη διχάζουν την κοινωνία. Είναι σαφές, ωστόσο, ότι η πόλωση μεταξύ εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων στις παρούσες συνθήκες είναι αναπόφευκτη. Με την επιβολή του προστίμου στους άνω των 60, με το επιχείρημα ότι εκείνοι είναι που κινδυνεύουν περισσότερο και έχουν παράλληλα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού, ανοίγει ένα ακόμη ρήγμα στον γενικό πληθυσμό: μεταξύ των ίδιων των ανεμβολίαστων, εκείνων που είναι κάτω των 60 ετών κι εκείνων που είναι πιο μεγάλοι.