Οταν ρίχνεις στην οικονομία σχεδόν 43 δισ. ευρώ, με προγράμματα κρατικής στήριξης που αντιστοιχούν στο 25% του ΑΕΠ, και το ΑΕΠ αναπληρώνει τις απώλειές του κατά 13,4%, ε, δεν είναι σοβαρός λόγος για να ενθουσιάζεσαι – νομίζω. Είναι θετικό ότι η οικονομία επανέρχεται σχεδόν εκεί που ήταν το 2019, αλλά αυτό συμβαίνει λόγω των 43 δισ., της αύξησης ιδιωτικής και δημόσιας κατανάλωσης, και της κατασκευής νέων κατοικιών, και με παράλληλη εκτίναξη του εξωτερικού ισοζυγίου: Το οικονομικό μοντέλο δεν αλλάζει και, με λαμπρές εξαιρέσεις, οι εξαγωγές μας παραμένουν μικρές, χαμηλής τεχνολογίας ή/και ακριβές, γεγονός είναι ότι δεν πολυαρέσουν, κάθε άλμα στο ΑΕΠ συνοδεύεται από ένα άλμα στο εξωτερικό έλλειμμα – τον καθρέφτη της χαμηλής ολικής παραγωγικότητας της χώρας.
Ωστόσο, δεν θα ήταν θέμα κάποιοι, έστω υπερβολικοί, πανηγυρισμοί αν δεν συγκάλυπταν αδράνειες ικανές να ναρκοθετήσουν την πορεία της οικονομίας. Μεταξύ αυτών, η εικονική πραγματικότητα της διαχείρισης των κόκκινων δανείων. Τα κόκκινα δάνεια που έχουν βγει από το τραπεζικό σύστημα με τιτλοποιήσεις, μαζί με εκείνα που θα βγουν με τιτλοποιήσεις που έχουν προαναγγελθεί, υπολογίζονται περί τα 100 δισ. ευρώ. Υποτίθεται ότι μεταφέρθηκαν σε ειδικά funds για να γίνει εξυγίανση, να ξεχωρίσει η ήρα από το στάρι, να βοηθηθούν όσοι πραγματικά θέλουν να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα και, από την άλλη, να διαλυθούν τα ζόμπι, να πάψουν να απορροφούν λεφτά των φορολογουμένων και καταθετών, να εξυγιανθούν οι αγορές. Και τι γίνεται; Πρακτικά, τίποτα! Λες, αφ’ ης στιγμής μεταφέρθηκαν στα funds, τα κόκκινα δάνεια εξαφανίστηκαν ως διά μαγείας. Ή λες ότι, αίφνης, λεφτά υπάρχουν…
Η αποτελμάτωση τείνει να γίνει τέλεια. Ακόμη και στις καλύτερες περιπτώσεις, η επιδίωξη να ορθοποδήσουν επιχειρήσεις είναι σχεδόν καταδικασμένη. Πολλές επιχειρήσεις τελούν σε ένα ιδιότυπο καθεστώς ομηρίας διότι, αν και τα δάνειά τους έχουν μπει σε κάποια μορφή ρύθμισης, στερούνται οποιασδήποτε πρόσβασης σε τραπεζικές υπηρεσίες. Οι οδηγίες του SSM αποτρέπουν τις τράπεζες να τις χρηματοδοτήσουν, επί ποινή αύξησης των προβλέψεων και μείωσης των αποτελεσμάτων τους. Αλλά χωρίς νέα δάνεια, αυτές οι επιχειρήσεις δεν είναι σε θέση να σταθούν στα πόδια τους μακροπρόθεσμα. Ορθολογικό θα ήταν να ρυθμιστούν τα δάνεια, να τεσταριστεί αν μπορούν/θέλουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, να διερευνηθεί αν οι μέτοχοί τους είναι διατεθειμένοι να βάλουν και αυτοί το χέρι στην τσέπη και, στη συνέχεια, να αποκατασταθεί η σχέση τους με το τραπεζικό σύστημα. Ουδέν γίνεται.
Αφ’ ης στιγμής μεταφέρθηκαν στα funds, τα κόκκινα δάνεια εξαφανίστηκαν ως διά μαγείας;
Αυτή είναι η μία περιοχή του τέλματος. Η άλλη είναι τα ζόμπι και οι μπαταχτσήδες. Οχι μόνο προβάλλουν αντιστάσεις σε οποιαδήποτε εξυγίανση, αλλά πολλοί από αυτούς έχουν γίνει πιο άκαμπτοι, αφού εισέπραξαν κρατικές ενισχύσεις με (μη) επιστρεπτέες προκαταβολές, λεφτά για ενοίκια, φως, νερό, τηλέφωνο κ.λπ., λεφτά των φορολογουμένων, στο πλαίσιο της κρατικής στήριξης της οικονομίας. Πίεση μπορεί να τους ασκηθεί είτε με την εκποίηση περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησής τους ή με τη μεταπώληση της ίδιας της επιχείρησης απευθείας σε νέους ιδιοκτήτες. Το εργαλείο για την άσκηση τέτοιας πίεσης είναι γνωστό κι έχει όνομα, λέγεται πλειστηριασμός, αλλά οι πλειστηριασμοί είναι κάτι που καμία κυβέρνηση δεν θέλει να ακούσει σε μια προεκλογική περίοδο όπως αυτή που διανύουμε. Και μετά; Ε, αν το χάσμα μεταξύ προβλεπόμενων και πραγματικών εισπράξεων των funds από τα κόκκινα δάνεια που έχουν αγοράσει συνεχίσει να διευρύνεται, ίσως το επόμενο θύμα να είναι τα 22 δισ. κρατικών εγγυήσεων του «Ηρακλή».