Το τέλος του έτους συνοδεύεται από μια πρόσθετη αγωνία για όλους μας. Πέρα από τα ενδημικά προβλήματα της κοινωνίας (όπως τα υπέρογκα δημόσια και ιδιωτικά χρέη), πέρα από την πανδημία και τις επιπτώσεις της στην οικονομία και στον καθένα, αναρωτιόμαστε αν θα μπορέσουμε να πληρώσουμε το ρεύμα και το αέριο, αν θα αντέξουμε τις νέες τιμές ειδών πρώτης ανάγκης, καθώς επανεμφανίστηκε ο πληθωρισμός μετά πολλά χρόνια. Παρότι η κυβέρνηση ανακοινώνει βοήθεια για την αντιμετώπιση του κόστους της ενέργειας, αναγκαζόμαστε να πληρώσουμε περισσότερο, χάνοντας ακόμη μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός μας. Την ώρα που η αγορά θα έπρεπε να επανακάμπτει, αυτό θα έχει άμεσο αντίκτυπο και στα χρέη, και στην παραγωγή και στην κατανάλωση προϊόντων και υπηρεσιών. Και η πανδημία παραμένει απρόβλεπτη, με τους ειδικούς να εκφράζουν τον φόβο ότι ακόμη δεν έχουμε δει τις συνέπειες της διασποράς της νέας εκδοχής του κορωνοϊού.
Μέσα σε αυτό το κλίμα είναι να απορεί κανείς πως τα ενοίκια και οι αξίες ακινήτων σε πολλές περιοχές της χώρας ανεβαίνουν. Λογικό είναι αυτό να συμβαίνει όπου υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από ξένους αγοραστές, ή όπου επισκέπτες ενδιαφέρονται για ολιγοήμερη μίσθωση (Airbnb). Εκεί, όμως, που ζουν οικογένειες, νέοι και φοιτητές, δεν είναι μόνο παράλογο να εκτοξεύονται οι τιμές αλλά και επικίνδυνο – για ενοικιαστές και για ιδιοκτήτες. Από τη μία, άνθρωποι δυσκολεύονται να βρουν στέγη σε τιμή που ανταποκρίνεται στα εισοδήματά τους, οδηγώντας στην υποβάθμιση της ποιότητας ζωής τους. Από την άλλη, διαμορφώνεται μια φούσκα, καθώς η άνοδος των ενοικίων και τιμών ακινήτων φαίνεται να βασίζεται περισσότερο στην αίσθηση ότι μπαίνουμε σε φάση όπου θα υπάρχει άφθονο χρήμα παρά στις πραγματικές προοπτικές της χώρας στο άμεσο μέλλον. Οσο θετική και αν είναι η ανάπτυξη σε ποσοστό του ΑΕΠ, όσο ενθαρρυντικό και αν είναι το ενδιαφέρον που δείχνουν πολυεθνικές εταιρείες για τη χώρα μας ύστερα από πολλά χρόνια, το διαθέσιμο εισόδημα των πολλών δεν αυξάνεται με τον ρυθμό που αυξάνονται οι υποχρεώσεις.
Οταν οι πολίτες αναγκάζονται να δίνουν ολοένα περισσότερο από το εισόδημά τους για ολοένα μικρότερα οφέλη, χρειάζεται ισχυρή δόση ελπίδας για τις προοπτικές των επόμενων χρόνων για να μετριαστεί η απογοήτευση και να αποτραπεί η οργή.
Στην κοινωνία μας, με τα μέσα ενημέρωσης να «εξατομικεύουν» την αντίληψη του καθενός για την πραγματικότητα, το συναίσθημα παίζει υπέρμετρο ρόλο στην πολιτική. Σε αυτό επενδύουν όσοι θέλουν να αποκτήσουν επιρροή εις βάρος της κοινωνικής συνοχής και της ανάπτυξης της χώρας. Πατούν πάνω στην αίσθηση ανισότητας και αδικίας για να προκαλέσουν πάθη, να εκμεταλλευθούν την οργή. Εάν η ακρίβεια ξεφύγει, το αποτέλεσμα των επόμενων εκλογών (με το σύστημα της απλής αναλογικής) θα είναι εξαιρετικά απρόβλεπτο.
