Στην προ κορωνοϊού εποχή έτυχε να βρεθώ για μία ημέρα στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια των ΗΠΑ. Η ημέρα ήταν ηλιόλουστη και η εικόνα που αντίκρισα ήταν αυτή που ξέρουμε από τις ταινίες. Ομάδες φοιτητών να κάθονται στο καταπράσινο γρασίδι και στα παγκάκια του campus, καθηγητές να συζητούν, άλλοι να δουλεύουν με ένα λάπτοπ αγκαλιά –θυμάμαι πως είχε ελεύθερο WiFi για όλους τους επισκέπτες– και άλλοι σαν εμένα να έρχονται για δουλειά. Στην πραγματικότητα για μια διαμαρτυρία.
Ηταν το 2019 όταν μερικοί φοιτητές του πανεπιστημίου είχαν οργανώσει μια πρωτότυπη διαμαρτυρία για να τονίσουν το έλλειμμα συμπεριληπτικότητας του πανεπιστημίου, το λεγόμενο Butler Banner Project, στην ομώνυμη βιβλιοθήκη του campus. Η Butler Library φέρει στην πρόσοψή της τα ονόματα οκτώ μεγάλων προσωπικοτήτων του αρχαίου κόσμου, του Ομήρου, του Ηροδότου, του Σοφοκλή, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Δημοσθένη, του Κικέρωνα και του Βιργιλίου. Οκτώ ανδρών. Οι φοιτητές που διεκδικούσαν ένα συμβολικό και ουσιαστικό «άνοιγμα» του πανεπιστημίου, τοποθέτησαν ένα πανό ακριβώς πάνω από τους οκτώ, με ισάριθμα ονόματα επιδραστικών γυναικών: Τόνι Μόρισον, Ντιάνα Τσανγκ, Ζόρα Νεάλε Χάρστον, Ντοζάκε Σάνγκε, Μάγια Ανγκέλου, Λέσλι Μάρμον Σίλκο, Γκλόρια Ανζαλντούα, Α. Ρεβανθί.
Για να συναντήσω τους διαμαρτυρόμενους φοιτητές, έπρεπε να βγάλω μια ειδική κάρτα επισκέπτη. Πριν από την άφιξή μου στο πανεπιστήμιο είχα στείλει τα στοιχεία μου ηλεκτρονικά σε μια εκπρόσωπό τους. Εκείνη με περίμενε στο προαύλιο και με οδήγησε στη βιβλιοθήκη. Περάσαμε έναν τυπικό έλεγχο τα σακίδια μας, σαν αυτόν που γίνεται όταν μπαίνετε, π.χ., στο Μουσείο της Ακρόπολης, και μέσα σε λίγα λεπτά είχα μία κάρτα επισκέπτη με 24ωρη, αν θυμάμαι καλά, διάρκεια. Είχε τουρνικέ; Δεν θυμάμαι.
Συνάντησα δύο φοιτήτριες, μιλήσαμε, τις χαιρέτησα, έκανα μια βόλτα στη βιβλιοθήκη – από περιέργεια και μόνο ανεβοκατέβηκα τους ορόφους με τις σκάλες και όχι με το ασανσέρ, φωτογράφισα το μπάνερ και μετά έφυγα. Το μήνυμά τους είχε περάσει. Η διαμαρτυρία τους δεν «θάφτηκε», οι ιδέες τους δεν τσαλακώθηκαν, δεν σκέφτηκαν να ταμπουρωθούν μέσα στα κτίρια ή να απειλήσουν τη ζωή του πρύτανη. Το μπάνερ τους ήταν πρώτο θέμα στο CNN.
Κάθε φορά που γίνεται η συζήτηση για την ασφάλεια των ελληνικών πανεπιστημίων, για τις καταλήψεις και το αν θα δεχθούν τουρνικέ μερικά ιδρύματα, σκέφτομαι τη μικρή μου εμπειρία στο Κολούμπια και τα χρόνια μου στο Τμήμα Δημοσιογραφίας του ΑΠΘ, όταν στεγαζόταν στην παραλιακή λεωφόρο Θεσσαλονίκης. Φρέσκοι φοιτητές στις αρχές του 2000, απολαμβάναμε μαθήματα με θέα τη θάλασσα από το Μανδαλίδειο Μέγαρο, ένα υπέροχο κτίριο του ’30. Μόνο για τρία χρόνια. Καταλήφθηκε το 2004 και εκκενώθηκε το 2016. Οι «ένοικοι» που συνελήφθησαν καταδικάστηκαν σε τέσσερις μήνες φυλάκιση με τριετή αναστολή.