Η πανδημία και η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έφεραν αναπάντεχα την ιδέα, την εικόνα και τη σκέψη του θανάτου στην καθημερινότητα της ζωής του δυτικού ανθρώπου. Και στην περίπτωση της Ελλάδας, η ανασφάλεια που γεννούν οι ειδήσεις και οι πληροφορίες που διαχέονται, έρχεται να ακουμπήσει σε ένα ήδη επισφαλές ψυχικό υπόστρωμα που είχαν δημιουργήσει η δεκαετής οικονομική κρίση και η δίνη στην οποία είχε περιέλθει η χώρα την προηγούμενη δεκαετία.
Αλλά αυτή η νέα πραγματικότητα για τον άνθρωπο του 21ου αιώνα φαίνεται να είναι ο προθάλαμος σειράς μεταβολών, που ολοένα και με μεγαλύτερη σαφήνεια θα μας απομακρύνουν από την κληροδοτημένη ευδαιμονία του προηγούμενου αιώνα. Η προσέγγιση μιας ορισμένης ατομικής ευδαιμονίας, με όλες τις ποιότητες και τις ερμηνείες που μπορεί να έχει αυτός ο όρος, υπήρξε για πολλές δεκαετίες ένας συνεκτικός στόχος των ανερχόμενων μεσαίων στρωμάτων. Αυτή η προσδοκία του μέλλοντος οπωσδήποτε σφράγισε την περίοδο 1950-2000 (και με μια ευρύτερη διεθνή οπτική, την περίοδο 1945-2008).
Ολα αυτά έχουν πλέον παρέλθει και η νέα κοινωνική συνθήκη ενισχύει αντίπαλους πόλους. Ανάμεσα σε έναν κυνικό ναρκισσισμό και έναν κοινωνικό και ιδεολογικό κατακερματισμό, η αναδυόμενη πραγματικότητα φέρει το ίχνος του θανάτου, και όχι μόνο του βιολογικού. Η ιδέα ενός τέλους υπερισχύει της ιδέας μιας νέας αρχής. Και αυτό είναι δηλωτικό μιας περιρρέουσας ατμόσφαιρας, αλλά και ενός πνευματικού τέλματος. Η στασιμότητα δεν είναι ίδιον καμίας κοινωνίας, πάντοτε υπάρχουν υπόκωφα ρεύματα και κάθε μέρα φέρνει κάτι νέο. Ωστόσο, το πρώτο τέταρτο του αιώνα μας εξελίσσεται διαρκώς περιδινούμενο σε τροχιά αβεβαιότητας, ανασφάλειας και αδιεξόδου.
Κατά μία έννοια, το σοκ της πανδημίας του 2020 όπως και η ρωσική εισβολή σε ευρωπαϊκό έδαφος συνδυάζονται ως παράγοντες μιας συστηματικής απορρύθμισης του συστήματος όπως το ξέραμε. Πλέον, η κοινή γνώμη διεθνώς είναι προετοιμασμένη για παν ενδεχόμενο, καθώς η πεποίθηση ότι τα πάντα μπορούν να συμβούν είναι διάχυτη και εν πολλοίς αποδεκτή. Αυτή η παγίωση της ιδέας της ανατροπής ως μιας όψης της καθημερινότητας γεννάει τη νέα σχέση του ανθρώπου όχι μόνο με το παρόν αλλά κυρίως με το μέλλον του.Η εποχή μας αδυνατεί να σχεδιάσει, ή καλύτερα υπάρχει περιορισμένη πιθανότητα επιτυχίας αν επιχειρηθεί μια οποιαδήποτε πρόβλεψη. Αντίθετα από τις μεταπολεμικές δεκαετίες του 20ού αιώνα, που συγκλονίστηκαν και αυτές από γεγονότα μεγάλης επιδραστικότητας (Βιετνάμ, Μάης ’68, σοβιετικές εισβολές, πτώση του Τείχους), η δική μας εποχή δεν μοιάζει να αντλεί δύναμη από τα γεγονότα που τη συγκλονίζουν. Οι κοινωνίες μας αποσυντονίζονται και απορρυθμίζονται, γεννούν αθέατα χάσματα που ξεσπούν αιφνιδιαστικά όχι για να επανασυσπειρώσουν, αλλά για να επιταχύνουν τη διαδικασία μιας ασύντακτης και πολυκεντρικής αποδυνάμωσης.
