Η αρχική σκέψη για τη συγγραφή του «Ζ», το καλοκαίρι του 1966, ήταν ο τίτλος του βιβλίου να είναι «Ο Λαμπράκης ζει». Ομως ο Γρηγόρης Λαμπράκης, ως όνομα μοιραίο «κάρφος εν οφθαλμώ» στους αποστάτες της περασμένης χρονιάς, θα προξενούσε πολιτικές αναταραχές που θα αλλοίωναν τον σκοπό του ίδιου του βιβλίου, που κυκλοφόρησε απ’ τις εκδόσεις Θεμέλιο, του Δημήτρη Δεσποτίδη και του Θόδωρου Μαλικιώση.
Η υποδοχή του βιβλίου, εκτός από την Αριστερά, ήταν αμφιλεγόμενη από κριτικούς και από συγγραφείς της εποχής εκείνης, που είχαν άλλη άποψη για το μυθιστόρημα. Αμφισβητήθηκε, π.χ., το γεγονός ότι «τα σύκα ωριμάζουν τον Μάιο σε μια χερσόνησο της Χαλκιδικής» και άλλες ανάλογες ειρωνείες που δεν τις έπαιρνα στα σοβαρά.
Βρίσκω απαράδεκτη τη στάση της Ρωσίας να χρησιμοποιεί το «Ζ» για τα δικά της τανκς.
Ομως υπήρχε ένα κλίμα που δεν είχα καταλάβει, αφού τα προηγούμενα βιβλία μου είχαν γίνει δεκτά από το τότε «κατεστημένο» της λογοτεχνικής συντροφιάς. Μετά την τριλογία «Το φύλλο/ Το πηγάδι/ Τ’ αγγέλιασμα», το «Ζ» φαινόταν σαν κάτι ξένο. Πλάκωσε και η χούντα των συνταγματαρχών την επομένη χρονιά, που εξόρισε και τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, ο οποίος ήταν έτοιμος να προωθήσει μια δημοκρατική, εν πάση περιπτώσει, κυβέρνηση και αντί γι’ αυτό συνελήφθη το ίδιο βράδυ του πραξικοπήματος, όπως και άλλοι πολιτικοί ηγέτες της χώρας.
Ετσι το «Ζ» ήταν στη λίστα της απαγορευμένης κυκλοφορίας, μαζί με πολλά άλλα βιβλία. Ασχετα αν ένας αξιωματούχος της χούντας το πουλούσε κρυφίως στην αγορά, χωρίς να το γνωρίζουν οι ομοϊδεάτες του.
Το «Ζ», ως σύμβολο της ειρήνης, σήμερα απέκτησε νέο ρόλο. Βρίσκω απαράδεκτη τη στάση της Ρωσίας να το χρησιμοποιεί για τα δικά της τανκς.