Ενα από τα μεγάλα θέματα που αφορούν το μέλλον της Αθήνας είναι η νοητή διαίρεσή της που εντάθηκε στη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας. Το ρήγμα ανάμεσα στην Αθήνα που αφέθηκε να κατρακυλήσει και στην Αθήνα που ευνοήθηκε από τη συγκυρία μιας νέας εσωτερικής γεωγραφίας χωρίζει έως σήμερα την πρωτεύουσα στα δύο. Παρά την αύξηση της οικοδομικής δραστηριότητας και κάποιων μεμονωμένων κινήσεων, η Αθήνα παραμένει μια πόλη με βαριά τραύματα.
Το ρήγμα χαράσσει το σώμα της πρωτεύουσας. Από τη μια όχθη έχουμε όλη την περιοχή από την Ομόνοια ώς τα Πατήσια και από την άλλη όχθη, έχουμε τη διασωθείσα περιοχή, όλον τον άξονα πάνω από το Στάδιο και τη Βασιλίσσης Σοφίας. Μπορεί να πει κανείς ότι η πλατεία Βάθης, ο Αγιος Παύλος, ο Σταθμός Λαρίσης, η Λιοσίων, η Αχαρνών, η 3ης Σεπτεμβρίου, η Πατησίων, και όλη η ενδιάμεση περιοχή βυθίστηκε στην απαξίωση. Αντιθέτως, το Μετς, το Παγκράτι, τα Ιλίσια, η περιοχή του Μεγάρου Μουσικής, μέρος των Αμπελοκήπων, διασώθηκαν τρόπον τινά, και μάλιστα κάποια τμήματα αυτών των συνοικιών ευεργετήθηκαν και έγιναν περιζήτητα.
Το πώς και το γιατί συνέβη αυτό είναι μια μεγάλη ιστορία, και δεν αρκούν δυο ή τρεις απαντήσεις, καθώς είναι ένα ζήτημα σύνθετο, περίπλοκο και παλαιό. Η υποβάθμιση της Πατησίων και των γύρω περιοχών προκλήθηκε αρχικά από την αντίδραση των παλαιών κατοίκων όταν εντάθηκαν ζητήματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης και πύκνωσης της κυκλοφορίας των οχημάτων ήδη από τη δεκαετία του 1970. Αξίζει να αναλυθεί το φαινόμενο. Σήμερα, όμως, με ένα πιο ώριμο και επεξεργασμένο βλέμμα και μετά την πολυετή παρακμή του αστικού πολιτισμού στην Αθήνα, οφείλουμε να κινηθούμε προς μια εξισορρόπηση.
Μέσα στην Αθήνα, η ανοδική και η πτωτική καμπύλη των συνοικιών είναι ένας δείκτης που διδάσκει πολλά, ήδη, από την ευδαίμονα εποχή του 1995 και την εκτόξευση του Ψυρρή και λίγο αργότερα όλης της περιοχής γύρω από το Γκάζι, με αλλοίωση της ιστορικής φυσιογνωμίας τους αλλά και με νέες επενδύσεις και θέσεις εργασίας. Πλέον είναι μοντέλα ξεπερασμένα. Οι πόλεις κινούνται σε άλλα πρότυπα πλέον που διασφαλίζουν ευρυχωρία, ποικιλία, συνύπαρξη, δημόσιο χώρο. Η Φωκίωνος Νέγρη έχει βελτιωθεί και δείχνει μια κατεύθυνση προς μία νέα φάση της ιστορίας της με τους νέους κατοίκους της.
Αλλά το ρήγμα επιμένει. Η Αθήνα πρέπει να περισώσει όλες τις παλαιές συνοικίες της. Και πάνω και κάτω από τις γραμμές του τρένου.