Σαν σήμερα, πριν από 59 χρόνια, δολοφονήθηκε στη Θεσσαλονίκη ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης.
Ως γνωστόν, ο Γρηγόρης Λαμπράκης προερχόταν από κεντροαριστερή οικογένεια (ΕΠΕΚ), όμως ο εκρηκτικός χαρακτήρας του και ο ακτιβισμός του δεν χωρούσαν στις αστικές συμπεριφορές αυτού του χώρου. Μοιραία βρέθηκε να συνεργάζεται με την ΕΔΑ. Πρωταγωνίστησε, μαζί με τη σύζυγο του φυλακισμένου Αντώνη Αμπατιέλου, Μπέτυ, Βρετανίδα δημοσιογράφο, τον Μανώλη Γλέζο και ομάδα Κυπρίων στον προπηλακισμό της βασίλισσας Φρειδερίκης και της πριγκίπισσας Ειρήνης στο Λονδίνο στα τέλη Απριλίου 1963.
Η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη ήταν η κορύφωση ενός κλίματος βίας που μεθοδεύτηκε ευθύς ως η ΕΔΑ αναδείχθηκε, το 1958, σε αξιωματική αντιπολίτευση.
Ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής όταν πληροφορήθηκε τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη φέρεται να είπε το περίφημο πλέον «ποιος κυβερνά αυτόν τον τόπο;». Τέτοια απορία δεν θα έπρεπε να την είχε, καθώς όντας πρωθυπουργός από το 1955, γνώριζε πως τα όρια της εκτελεστικής εξουσίας τερματίζονταν εκεί όπου άρχιζαν τα συμφέροντα των Ανακτόρων και του μπλοκ εξουσίας που είχε στοιχηθεί πίσω από αυτά. Γι’ αυτόν άλλωστε τον λόγο ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επιδίωκε να τροποποιήσει το Σύνταγμα του 1952, ενισχύοντας την εκτελεστική εξουσία. Κάτι που επιδείνωσε ακόμη πιο πολύ τις ήδη κακές σχέσεις του με το Παλάτι.
Ακόμη μέχρι σήμερα, δεν έχει τεκμηριωθεί αν εκείνο το μοιραίο, για τον Γρηγόρη Λαμπράκη, βράδυ της 22ας Μαΐου 1963 έδρασε μόνο μία ομάδα παρακρατικών υπό την καθοδήγηση των ανώτατων αξιωματικών της Χωροφυλακής ή αν υπήρχε και μια άλλη ομάδα υπό την ΚΥΠ, στέλεχος της οποίας, που πέθανε πρόσφατα, κατάφερε το θανατηφόρο χτύπημα στον βουλευτή της ΕΔΑ. Σύμφωνα με αυτήν την εκδοχή, η πρώτη ομάδα ήθελε απλώς να τιμωρήσει τον Γρηγόρη Λαμπράκη για τα επεισόδια του Λονδίνου, ενώ η δεύτερη, που απέβλεπε στη δολοφονία του, είχε ένα γενικότερο στόχο, να αποσταθεροποιήσει την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα.
Η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη ήταν η κορύφωση ενός κλίματος βίας που μεθοδεύτηκε ευθύς ως η ΕΔΑ, και οι συνεργαζόμενες με αυτήν προσωπικότητες, αναδείχθηκε το 1958 σε αξιωματική αντιπολίτευση. Το μπλοκ των νικητών του Εμφυλίου συνολικά αισθάνθηκε πως, εννιά χρόνια μετά τη νίκη του, απειλούνταν και πάλι.
