Τη λογοτεχνία του Α.Β. Γεοσούα τη γνώρισα χάρη στη μαθήτριά του και μεταφράστριά του στα ελληνικά, Μάγκυ Κοέν. Τότε εργαζόμουν στις εκδόσεις Καστανιώτη, ήμουν υπεύθυνος για την ξένη λογοτεχνία, κι εκείνη μου είχε προτείνει το μυθιστόρημα «Ο κ. Μάνι». Τον πρωτοδιάβασα στα αγγλικά και αμέσως συμφώνησα για την αγορά των δικαιωμάτων και τη μετάφραση. Τότε στην Ελλάδα ο μόνος γνωστός Ισραηλινός συγγραφέας ήταν ο Αμος Οζ. Οφείλω να πω ότι ο Γεοσούα με είχε εντυπωσιάσει – ακόμη και σήμερα «Ο κ. Μάνι» παραμένει ψηλά στον προσωπικό μου κανόνα της σύγχρονης λογοτεχνίας. Είναι η ιστορία έξι γενεών της ίδιας οικογένειας, που ξεκινά από ένα κιμπούτς του σύγχρονου Ισραήλ και καταλήγει στη Θεσσαλονίκη του 19ου αιώνα. Η πρωτοτυπία της αφήγησης: πρόκειται για διάλογο, όπου όμως ο αναγνώστης διαβάζει μόνον όσα λέει το ένα από τα δύο πρόσωπα που συνομιλούν. Ο Γεοσούα ευτύχησε στη γλώσσα μας χάρη στο ταλέντο της μεταφράστριάς του. Το τελευταίο του μυθιστόρημα που διάβασα είναι «Η κομπάρσα». Σύγχρονο Ισραήλ, όπου ο συγγραφέας καταγράφει τις μεταμορφώσεις της κοινωνίας του. Το τέλος είναι απαισιόδοξο. Η ηρωίδα αντιλαμβάνεται ότι η γειτονιά της Ιερουσαλήμ όπου μεγάλωσε έχει γεμίσει από ορθόδοξους φανατικούς Εβραίους. Η ίδια, αρπίστρια, που έχει ζήσει χρόνια στην Ολλανδία, αισθάνεται ξένη. Περίεργο συμπέρασμα για ένα συγγραφέα που θεωρεί ότι η δημιουργία του κράτους του Ισραήλ είναι η ιστορική ολοκλήρωση του «εβραϊσμού». Oχι και τόσο περίεργο αν αναλογισθούμε ότι ο Γεοσούα δεν ταυτίζει τον «εβραϊσμό» με την ορθοδοξία του. Αν μη τι άλλο εμείς, ως Eλληνες, μπορούμε να τον καταλάβουμε.
Αν θυμάμαι καλά, την προσωπική μου γνωριμία με τον Γεοσούα τη χρωστώ σε έναν πρώην πρέσβη του Ισραήλ στην Ελλάδα, τον Ραμ Αβιράμ. Oταν είχα πάει στην Ιερουσαλήμ, 1999 αν δεν κάνω λάθος, είχα τηλεφωνήσει στον Γεοσούα, δεν τον είχα βρει, κι εκείνος με είχε πάρει στο ξενοδοχείο και είχε αφήσει το κινητό του. Η κοπέλα στη ρεσεψιόν μού είπε: «Πρέπει να είστε VIP». Aλλο που δεν ήθελα, όμως το έπαιξα μπλαζέ και τη ρώτησα τι εννοεί. «Μα σας τηλεφώνησε ο Γεοσούα και σας άφησε το κινητό του». Προσπάθησα να σκεφτώ αντίστοιχη σκηνή στη χώρα μου. Iσως αν με είχε πάρει ο Ρέμος ή ο Ρουβάς. Στο Ισραήλ, όμως, είχα εντυπωσιάσει ένα εικοσάχρονο κορίτσι επειδή ήξερα τον Γεοσούα. Oταν του το είπα, εκείνος μου εξήγησε ότι στο Ισραήλ τους συγγραφείς τούς σέβονται διότι υπάρχει η μεγάλη παράδοση των Προφητών. Πώς να μη σκεφτώ την απορία του Αξελού; «Οι σύγχρονοι Εβραίοι άκουσαν τους προφήτες τους. Εμείς γιατί δεν ακούσαμε τους ποιητές μας;»