Στους δύσκολους καιρούς, όπως οι τωρινοί, και στους ίσως σκληρότερους, σαν και εκείνους που βρίσκονται μπροστά μας, ολοένα και περισσότεροι αισθάνονται απειλούμενοι, αναπτύσσοντας αντανακλαστικά αυτοπροστασίας. Ανθρώπινο και φυσιολογικό είναι. Σε τούτη, όμως, την προφανώς κρίσιμη και άγνωστης διάρκειας μεταβατική περίοδο στην οποία έχει εισέλθει όλος ο κόσμος, χωρίς να παραμένουν ανεπηρέαστες ακόμα και εκείνες οι «ζώνες» που για πολλές γενιές θεωρούνταν «σταθερές ασφαλείας», υπάρχει ένας επιπρόσθετος κίνδυνος έναντι του οποίου πρέπει επειγόντως να δράσουμε. Μια δράση ζωτικά αναγκαία, με στόχο κατ’ αρχάς να τον περιορίσουμε, αφού έχει κάνει αισθητή την ύπαρξή του σε πολλά επίπεδα και, τελικά, για να τον εξαλείψουμε.
Ο κίνδυνος είναι το να θαμπώσουν και να ατονήσουν ακόμα περισσότερο τα θετικά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης ύπαρξης, εξαιτίας αφενός του αιτιολογημένου φόβου εν μέσω του απολύτως αβέβαιου περιβάλλοντος, και αφετέρου της δικαιολογημένης ανησυχίας ενόψει των μεγάλων απειλών, όπως τα πλήγματα στην ποιότητα ζωής, η επισιτιστική κρίση και η επιταχυνόμενη καταστροφή του περιβάλλοντος, που σαν ισχυρότατος σεισμός θα προκαλέσουν έκρηξη του προσφυγικού – μεταναστευτικού. Η άνοδος του ρατσισμού, η ενίσχυση των δυνάμεων της μισαλλοδοξίας, η ανοχή ή και σχεδόν «νομιμοποίηση» σε κοινωνικό, πολιτικό, ή και κρατικό επίπεδο της επιθετικής ρητορείας και πρακτικής, είναι ορισμένα από τα πρόσωπα αυτού του κινδύνου. Χρειάζεται να μιλήσουμε ειδικότερα για τις εικόνες από την εισβολή των τραμπικών στο Καπιτώλιο; Για την άνοδο των λεπενιστών στη Γαλλία, ή και την είσοδο των νεοναζί, σχετικά πρόσφατα, στη νεοελληνική πραγματικότητα; Να μιλήσουμε για τους ισχυρούς της γης που εξαντλούν την αποφασιστικότητά τους στο να τροφοδοτούν με όπλα το τέρας του πολέμου στην Ουκρανία, ενώ δηλώνουν δήθεν ανίσχυροι ως προς την τροφοδοσία πολλών φτωχών κρατών με τα αγροτικά προϊόντα των εμπόλεμων περιοχών;
Σε αυτό το περιβάλλον, ασφαλώς, γίνεται ακόμα δυσκολότερο το να αναπτυχθούν υγιείς δράσεις και όχι φοβικές αντιδράσεις. Ωστόσο δεν έχουμε άλλη επιλογή.
Η Ελλάδα, παρά τη σχετικά μικρή έκτασή της, έχει ιστορικά δυνατότητες για διπλωματικές πρωτοβουλίες αλληλεγγύης και ειρήνης. Και στο κοινωνικό επίπεδο, παρά τις όποιες πληγές του παρελθόντος μας, έχουμε ανθρώπινο δυναμικό και φυσικό περιβάλλον που μπορούν να αποτελέσουν πανίσχυρα πλεονεκτήματα. Το μόνο που χρειάζεται είναι να μη σπαταλάμε χρόνο και ευκαιρίες. Κυρίως, να απαλλαγούμε από την επώδυνη συνήθεια του να θυσιάζουμε τη ζωογόνο έμπνευση στον βωμό της εγωκεντρικής επιβίωσης.
