Μπορεί οι «ατελείωτοι πόλεμοι» να αποτελούν παρελθόν, αλλά η γεωπολιτική αναταραχή που προκαλεί ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει επαναφέρει τη σημασία της Μέσης Ανατολής για την αμερικανική εξωτερική πολιτική. Το ταξίδι του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή, με στάσεις στο Ισραήλ, στη Δυτική Οχθη και τη Σαουδική Αραβία, το επιβεβαιώνει.
Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν θα προσπαθήσει να επιτύχει έστω κάποια συμβολική πρόοδο στο Παλαιστινιακό, αλλά και στις σχέσεις του Ισραήλ με τη Σαουδική Αραβία, καθώς επιχειρεί να κλείσει τα ανοιχτά μέτωπα στην περιοχή. Κι ενώ το Ισραήλ παραμένει πάντα ένας κεντρικός σύμμαχος των ΗΠΑ, χρειάστηκε πολλές δόσεις ρεαλισμού για να προσεγγίσει τη Σαουδική Αραβία.
Η ενεργειακή κρίση, αλλά και μια σειρά από στρατηγικές προκλήσεις ασφαλείας έχουν αναδείξει τη σημασία της χώρας για την κυβέρνηση Μπάιντεν, αναγκάζοντάς την να επιδιώξει να θέσει σε μία νέα βάση τις σχέσεις της με το βασίλειο. Το ίδιο το ταξίδι του προέδρου, ο οποίος προεκλογικά είχε χαρακτηρίσει τη χώρα παρία στις διεθνείς σχέσεις, με αφορμή τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, δείχνει τη στροφή του προς τον πραγματισμό. Αλλά η επανεκκίνηση θα χρειαστεί επίσης τον επανακαθορισμό της παραδοσιακής ανταλλαγής «ενέργειας αντί ασφάλειας» των δύο χωρών.
Ο πρόεδρος Μπάιντεν θα παροτρύνει τη Σαουδική Αραβία να επανέλθει στη στρατηγική ενεργειακή συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες αντί της Ρωσίας, προτείνοντας την ανάπτυξη των σχέσεων και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, επενδυτικά και εμπορικά κίνητρα, καθώς και ενίσχυση της συνεργασίας για την κλιματική αλλαγή. Αλλά ενεργειακοί αναλυτές τονίζουν ότι τα περιθώρια αύξησης της παραγωγής πετρελαίου της χώρας που θα ήθελε ο πρόεδρος Μπάιντεν είναι περιορισμένα, ότι θα έχουν ελάχιστο αντίκτυπο στις τιμές και ότι η Σαουδική Αραβία δεν πρόκειται να υπονομεύσει το καρτέλ του ΟΠΕΚ+, το οποίο περιλαμβάνει και τη Ρωσία.
Μεγαλύτερες προσδοκίες υπάρχουν για τη συνάντηση με τις χώρες του Κόλπου στο Gulf Cooperation Council, καθώς η συνεργασία με τη Σαουδική Αραβία θα ενισχύσει τις περιφερειακές προσπάθειες σταθεροποίησης της περιοχής και το κοινό μέτωπο απέναντι στο Ιράν. Οπως το έθεσε ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Σαουδική Αραβία Τζόζεφ Βέστφαλ, «χρειαζόμαστε μία συμφωνία ασφαλείας μεταξύ των χωρών του Κόλπου, για την από κοινού αντιμετώπιση των στρατηγικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει η περιοχή, από την πυραυλική ασφάλεια και την κυβερνοασφάλεια μέχρι την ενέργεια και τη ναυτιλία».
Αντιμέτωπος με την κριτική των προοδευτικών Αμερικανών για την επίσκεψη, ο πρόεδρος Μπάιντεν έγραψε στην εφημερίδα Washington Post ότι μεταβαίνει στην περιοχή προκειμένου να συνδράμει στην περιφερειακή συνεργασία, ώστε να μη χρειαστεί να στείλει εκ νέου στρατεύματα για να διασφαλίσει την ενεργειακή ασφάλεια, την ασφάλεια του παγκόσμιου εμπορίου ή ακόμη και της ίδιας της Αμερικής απέναντι σε μία επάνοδο του βίαιου εξτρεμισμού. Είναι ένας κίνδυνος που οι ΗΠΑ δεν έχουν πλέον ούτε τη διάθεση, αλλά ούτε και την πολυτέλεια να αναλάβουν.
* Η κ. Κατερίνα Σώκου είναι Nonresident Senior Fellow, Atlantic Council.