Λιγοστεύουμε. Το λένε οι αριθμοί. Μετρηθήκαμε και είμαστε 3,5% λιγότεροι σε σχέση με δέκα χρόνια πριν. Σε 10.432.481 άτομα ανέρχεται ο πληθυσμός της Ελλάδας, σύμφωνα με τα στοιχεία της τελευταίας απογραφής που διενήργησε η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) και δόθηκαν στη δημοσιότητα πριν από τρεις ημέρες. Οι ειδικοί έχουν χτυπήσει το καμπανάκι εδώ και καιρό. Η Ελλάδα γηράσκει και απειλείται από σημαντική μείωση του πληθυσμού τις επόμενες δεκαετίες.
Η έναρξη συρρίκνωσης του πληθυσμού στη χώρα μας συμπίπτει με την έναρξη της οικονομικής κρίσης. Μέχρι και την απογραφή του 2001 καταγράφεται αύξηση του πληθυσμού ανά δεκαετία. Μάλιστα, τη δεκαετία 1991-2001 η αύξηση υπερβαίνει τις 700.000 άτομα. Προφανώς εξαιτίας του μεγάλου κύματος μεταναστών από τις πρώην ανατολικές χώρες που υποδέχθηκε η χώρα μας. Στην απογραφή του 2011 καταγράφεται η πρώτη μείωση – περισσότερο από 100.000 πληθυσμός λιγότερος, τάση που συνεχίζεται και την επόμενη δεκαετία, όπως προκύπτει από τα πρόσφατα στοιχεία.
Η μείωση του πληθυσμού συμπίπτει με την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης. Είναι γνωστό ότι αυτή προκάλεσε ένα μεγάλο κύμα φυγής νέων επιστημόνων και εργαζομένων που αναζήτησαν την τύχη τους στο εξωτερικό. Κύμα φυγής και μεταναστών, καθώς δυσκόλεψε η εύρεση εργασίας και για πολλούς έγινε ελκυστική η επιστροφή στην πατρίδα τους με το όποιο κομπόδεμα κατάφεραν να φτιάξουν τα προηγούμενα χρόνια.
Το δυσοίωνο μέλλον μιας χώρας γερόντων, μιας χώρας που θα αδυνατεί να συντηρήσει το κοινωνικό κράτος που απαιτεί η φροντίδα του ηλικιωμένου πληθυσμού της, είναι δραματικά κοντά. Και η προσπάθεια να αντιστραφεί η τάση αυτή θα έπρεπε να έχει αρχίσει χθες. Η δεκαετία του 1990 δείχνει ότι ένα σημαντικό εργαλείο για την αντιστροφή της πληθυσμιακής γήρανσης είναι η μετανάστευση. Οι πολιτικές επιτυχημένης ενσωμάτωσης είναι, ασφαλώς, το κλειδί. Και με το μεγάλο κύμα μεταναστών από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης φάνηκε ότι μπορεί να λειτουργήσουν αποτελεσματικά πολιτικές ενσωμάτωσης, παρά τις περί του αντιθέτου ανησυχίες που είχαν αρχικά διατυπωθεί.
Παράλληλα, η χώρα μας καλείται να βρει απαντήσεις στις ανάγκες των νέων, που έχοντας τα εφόδια δεν δυσκολεύονται να αναζητήσουν καλύτερη τύχη στο εξωτερικό. Καλές και καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας είναι κατ’ αρχάς το ζητούμενο. Και ακολούθως ενεργοποίηση πολιτικών στέγασης για την αντιμετώπιση της εκρηκτικής αύξησης στην αγορά κατοικίας, σχεδόν ανυπέρβλητο εμπόδιο για νέα ζευγάρια. Και ουσιαστικές πολιτικές στήριξης της οικογένειας, κάλυψης των αναγκών φροντίδας των παιδιών σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, ολοήμερα σχολεία κ.λπ., που διευκολύνουν τη συνύπαρξη οικογένειας και σταδιοδρομίας.
Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις, αλλά υπάρχουν δοκιμασμένες συνταγές σε προβλήματα που δεν αντιμετωπίζει μόνο η χώρα μας. Μπορούν να αναζητηθούν ιδέες και βέλτιστες πρακτικές από τα μέτρα που έλαβαν άλλες χώρες και έχει δοκιμαστεί η αποτελεσματικότητά τους. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο χρόνος λιγοστεύει δραματικά. Τώρα που είμαστε λιγότεροι, ίσως είναι πιο εύκολο να τα βάλουμε κάτω και να συμφωνήσουμε στα βασικά.
