«Οι Eλληνες ήσαν επιφανειακοί λόγω βάθους», έγραψε ο Νίτσε στη «Χαρούμενη γνώση», ή όπως αλλιώς έχει μεταφραστεί το έργο του «Gaia Scienza» στη γλώσσα μας. Εννοούσε βεβαίως τους αρχαίους ημών. Η σωκρατική σκέψη ξεκινά από τα πιο απλά καθημερινά συμβάντα για να απογειωθεί, ή να καταβυθισθεί σε σκέψεις που έως σήμερα ακόμη δεν έχουν πάψει να μας απασχολούν. Hσαν επιφανειακοί, κοινώς ήσαν επιπόλαιοι, όμως δεν έπαυαν να αναρωτιούνται τι κρύβεται κάτω από την επιπολαιότητά τους. Την έπαιρναν στα σοβαρά. Δεν την περιφρονούσαν. Hσαν φιλόδοξοι, αγαπούσαν τις τιμές και τις κολακείες, ήσαν δικομανείς και θύμωναν εύκολα. Δεν είναι τυχαίο ότι η πρώτη λέξη της ποίησής τους είναι η λέξη «μήνις», οργή. Μήνιν άειδε, θεά, Πηληϊάδεω Αχιλήος. Θα μπορούσε να πει κανείς πολλά για τα στοιχεία του χαρακτήρα μας που μας κάνουν να αναγνωρίζουμε εαυτούς ως απογόνους των αρχαίων προγόνων μας. Το μόνο που μας λείπει είναι το βάθος, αυτή η διάσταση της ψυχής και του νου που μετατρέπει την επιπολαιότητα σε έναυσμα δημιουργίας. Τη θέση της δημιουργίας την έχει καταλάβει η επιπολαιότητα. Θυμώνουμε εύκολα, φανατιζόμαστε εύκολα. Κάποιοι ηθοποιοί καταφέρονται κατά των απόψεων του συγγραφέα του έργου που θα ανεβάσουν στην Επίδαυρο. Οχι των απόψεων που μεταφέρει με το έργο του. Των απόψεων που εξέφρασε με την αρθρογραφία του για θέμα άσχετο με το έργο του. Είναι ηθοποιοί και δεν τους ενδιαφέρει το έργο που θα υπηρετήσουν. Τους ενδιαφέρουν οι απόψεις του συγγραφέα. Είναι το εύκολο.
Ποια είναι τα υλικά της επιπολαιότητάς μας; Η αμάθεια που όταν γίνεται ημιμάθεια αντιμετωπίζεται ως σοφία. Η διάδοση του νεο-πουριτανισμού. Φίλη μού έλεγε ότι στην παράσταση των «Περσών» στην Επίδαυρο αισθάνθηκε σαν να είναι εγκλωβισμένη σε συγκέντρωση του «Ρουβίκωνα». Δέκα χιλιάδες το κοινό, πόσοι απ’ αυτούς είχαν πληρώσει για να ακούσουν το νεο-σταλινικό παραλήρημα κατά της Δικαιοσύνης του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών; Θα είχε ενδιαφέρον να μάθουμε. Προχθές γιορτάσαμε τα 48 χρόνια δημοκρατίας. Δεν ξαναείδαμε τανκς στους δρόμους. Ομως η δημοκρατία δεν κινδυνεύει μόνον από την επιπολαιότητα μερικών συμπλεγματικών αξιωματικών. Κινδυνεύει και από την επιπολαιότητα όσων ταυτίζουν την ελευθερία της έκφρασης με τις δικές τους απόψεις. Οσο ωμότερες τόσο πιο επικίνδυνες.
ΥΓ.: Τις προάλλες αδίκησα την κ. Μενδώνη. Εγραψα ότι αποχώρησε από την Επίδαυρο, ενώ δεν ήταν παρούσα. Ηταν στο Φεστιβάλ Χορού της Καλαμάτας από όπου αποχώρησε όταν έμαθε ότι κάποιος επρόκειτο να διαβάσει στο κοινό το νεο-σταλινικό φιρμάνι του ΣΕΗ. Ως υπουργός έπραξε τα δέοντα και της ζητώ συγγνώμη για την παρεξήγηση.
