Εσύ θα κρύωνες γι’ αυτούς; Θα χαμήλωνες για χάρη τους τον θερμοστάτη; Θα ήσουν διατεθειμένος να υποστείς στερήσεις –λίγες ώρες την ημέρα στα σκοτεινά, χωρίς ρεύμα– για να μπορούν εκείνοι να φωταγωγούν την ιλουστρασιόν δόξα τους;
Στα χέρια ενός επιτηδευματία δημαγωγού –από αυτούς που έχουν λόγο σοβαρό να «πουλάνε» τον πόλεμο σαν επαχθές γινάτι του αμυνόμενου– η φωτογράφιση της Ολένα Ζελένσκα για τη Vogue είναι υπερόπλο. Είναι ένα επικοινωνιακό δώρο για όσους θέλουν να ευτελίσουν το ουκρανικό δράμα και να το παρουσιάσουν ως προϊόν στυλιζαρίσματος. Κοιτάξτε. Αυτοί δεν υποφέρουν. Υποκρίνονται. Παίζουν θέατρο. Δεν πεθαίνουν στ’ αλήθεια.
Ο ειδικοί της μόδας ήδη εξηγούν πόσο λιτές ήταν για τα δεδομένα τέτοιων παραγωγών οι πόζες του ουκρανικού ζεύγους. Δεν φορέθηκαν καν επώνυμα ρούχα για την περίσταση. Ζελένσκι και Ζελένσκα ντύθηκαν οι εαυτοί τους.
Ομως, ακόμη και η επίδειξη του χρόνου που έχει ο εμπόλεμος να σπαταλήσει για μια ανέμελη στάση· ακόμη και το πειστήριο ότι, αντί να λουφάζει έντρομη σε κάποιο μπούνκερ, η Ζελένσκα έχει την ειρηνική πολυτέλεια να εκτίθεται φιλάρεσκα στον φακό, υπονομεύει τα στερεότυπα πάνω στα οποία η σύμμαχος Δύση θεμελιώνει την αλληλεγγύη της. Οι αλληλέγγυοι συμπονούν πτώματα. Οχι ένδοξα σώματα.
Η πιο φροντι-σμένη κραυγή στην ιστορία των πολέμων.
Στην πραγματικότητα, οι ανθρωπισμοί που πεινούν για εικόνες θα μπορούσαν να βρουν στην Ουκρανία πολλή οπτική τροφή ωμής κακουχίας και αιματοχυσίας. Ομως, κανείς δεν βλέπει πια αυτήν την αιματηρή ρουτίνα.
Λίγοι έχουν ακόμη έναντι του πολέμου απόθεμα ψυχικής διαθεσιμότητας. Οι περισσότεροι έχουν υποκύψει στον μιντιακό κορεσμό. Κατατρυχόμενοι από την αγωνία για τις απτές παρενέργειες του πολέμου, οι περισσότεροι έχουν ανάγκη να πιστέψουν σε ένα άλλοθι για να αξιώνουν το γρήγορο τέλος του. Εχουν ανάγκη να βλέπουν μια Ουκρανία που ακκίζεται. Οχι μια Ουκρανία που αιμορραγεί.
Ακόμη κι έτσι, από υπερεκτίμηση του βεληνεκούς της διασημότητάς τους, οι Ζελένσκι δίνουν στους κουρασμένους λαβή για να αποσύρουν τη συμπάθειά τους. Θα μπορούσαν να είχαν αποφύγει «να προκαλέσουν». Θα μπορούσαν να πολεμούν σεμνοί – και αθέατοι.
Το πρόβλημα είναι ακριβώς αυτό: ότι όσο πολεμούν μόνο, μένουν αθέατοι. Οτι για να αντιμετωπίσουν την εισβολή της λήθης, που απειλεί να εξαφανίσει τη χώρα τους από τον χάρτη της δυτικής ευαισθησίας, οι Ζελένσκι έπρεπε να φανούν. Να ξανατραβήξουν τον προβολέα, έστω και με τα ριψοκίνδυνα μέσα ενός υπολογισμένου σκανδαλισμού.
Η φωτογράφιση στη Vogue είναι μια ανοίκεια προσπάθεια να προκληθεί ξανά το κυκλοθυμικό ενδιαφέρον της δυτικής κοινής γνώμης. Ενα γυαλιστερό SOS.
