Τους πολιτικούς τους εκλέγουμε για τους βρίζουμε. Όλοι το ξέρουν αυτό. Είναι ανομολόγητο αλλά ευρέως αποδεκτό μέρος της δουλειάς τους: τους επιλέγουμε, τους διορίζουμε για να κάνουν μια δουλειά, και μετά τους βρίζουμε αν δεν την κάνουν (ή, συχνά, ανεξαρτήτως από το αν την κάνουν). Κι αυτοί το δέχονται, το αντιλαμβάνονται. Το περιμένουν. Από ό,τι έχω διαπιστώσει, κάποιοι από αυτούς το απολαμβάνουν κιόλας. Δημιουργούμε με αυτό τον τρόπο ένα αθέλητο και κάπως τοξικό φίλτρο για το ποιοι και ποιες επιλέγουν να ακολουθήσουν το επάγγελμα του πολιτικού στην Ελλάδα, βέβαια. Αλλά αυτό δεν είναι το θέμα του σημερινού άρθρου. Γιατί η κακοποιητική συμπεριφορά μας απέναντι στους πολιτικούς επεκτείνεται και σε άλλα πράγματα, πέραν της λεκτικής βίας. Οι προσδοκίες μας για το τι κάνουν (και για το πώς ζουν) αυτοί οι συγκεκριμένοι υπάλληλοι μας, οι μόνοι που προσλαμβάνουμε/διορίζουμε όλοι μαζί, ως κοινωνία, είναι, αν το καλοσκεφτεί κανείς, άρρωστες.
Ασφαλώς θα έχετε προσέξει ότι κάθε φορά που εμφανίζεται η εικόνα Ελλήνων πολιτικών σε κατάσταση οποιασδήποτε μορφής χαλάρωσης ή ξεκούρασης, τα σχόλια είναι πάντα αποδοκιμαστικά. Πώς είναι δυνατόν, λέει το consensus, η χώρα εδώ να χάνεται, κι αυτός ή αυτή να τρέχει στις θάλασσες και τα λαγκάδια; Μερικές φορές αυτές οι αντιδράσεις έχουν βάση, αλλά μόνο όταν τεκμηριώνουν περιπτώσεις υποκρισίας ή διαφθοράς. Είναι κατακριτέο ή, έστω, άξιο σχολιασμού όταν ένας πρωθυπουργός φιλοξενείται σε κότερο εφοπλιστή, ως πιθανό τεκμήριο διαπλοκής. Θα έλεγε κανείς ότι είναι επίσης κατακριτέο πρωθυπουργός να ξεκουράζεται ή να χαλαρώνει παραβιάζοντας κανόνες (λοκντάουν, ας πούμε) που ισχύουν για τους υπόλοιπους.
Στο δημόσιο διάλογο, όμως, κάθε εικόνα ξεκούρασης ή χαλάρωσης σχολιάζεται αρνητικά. Αυτό εν μέρει έχει να κάνει με την γενικότερη αντίληψη: σε πολλές κοινωνίες η ξεκούραση και οι διακοπές θεωρούνται (κυρίως από εργοδότες, αλλά ενίοτε και από εργαζόμενους) χαμένη παραγωγικότητα, σπατάλη, τεμπελιά. Περιττή πολυτέλεια. Αλλά ειδικά για τους πολιτικούς, έχει να κάνει και με την τιμωρητική αντίληψη που έχουμε για το ποια θα πρέπει να είναι η δουλειά τους και για το πώς θα πρέπει να συμπεριφέρονται, εν γένει.
Η αφορμή για όλα αυτά είναι, βέβαια, οι αντιδράσεις για τις φωτογραφίες και τα βίντεο από διαλείμματα προσωπικής ζωής της Φινλανδής πρωθυπουργού. Πρόκειται για το ίδιο φαινόμενο, που στη συγκεκριμένη περίπτωση, βέβαια, συμπληρωνόταν από άλλα. Γιατί η εικόνα που έχουν οι περισσότεροι για την έννοια “πολιτικός” είναι δεν είναι μόνο “κάποιος που δουλεύει 80 ώρες την εβδομάδα, δεν κοιμάται, δεν τρώει, δεν πάει διακοπές και τον βρίζουμε”, αλλά συγκεκριμένα “ένας μεσήλικας λευκός άνδρας που δουλεύει 80 ώρες την εβδομάδα, δεν κοιμάται, δεν τρώει, δεν πάει διακοπές και τον βρίζουμε”. Η Σάνα Μάριν είναι ακόμα πιο μακριά από αυτή την εικόνα, και τόλμησε και να ζήσει σαν άνθρωπος για λίγες ώρες.
Αλλά το θέμα είναι ότι κάθε είδους τέτοιες επιθέσεις, εκτός από τοξικές, μίζερες, άστοχες και άδικες, είναι και επικίνδυνες.
Όσοι εργάζονται πάνω από 55 ώρες την εβδομάδα έχουν 35% μεγαλύτερες πιθανότητες να πάθουν έμφραγμα και 17% μεγαλύτερη πιθανότητα να πεθάνουν από αυτούς που εργάζονται 35-40 ώρες. Οι διακοπές και η ξεκούραση είναι ένα απαραίτητο στοιχείο μιας ισορροπημένης, υγιούς και παραγωγικής επαγγελματικής ζωής. Όσοι πηγαίνουν διακοπές και ξεκουράζονται τακτικά κοιμούνται καλύτερα, μειώνουν το στρες και το άγχος τους, βελτιώνουν την ικανότητά τους να μαθαίνουν και να παίρνουν αποφάσεις, ρυθμίζουν καλύτερα το μεταβολισμό τους. Σύμφωνα με καταγραφή του ΠΟΥ, το 2016 σχεδόν 750.000 άνθρωποι πέθαναν από καρδιαγγειακά προβλήματα που οφείλονταν στην υπερβολική εργασία. Για να δουλεύουν και να παράγουν, οι Homo sapiens χρειάζονται διακοπές, ανάπαυλα, ξεκούραση. Ακόμα περισσότερο αυτοί που κάνουν τις πιο δύσκολες και απαιτητικές δουλειές. Αυτές που δεν χωράνε πάρα πολλά λάθη.
Οπως οι πολιτικοί.
Αυτό είναι το θέμα του σημερινού άρθρου. Μπορεί να μοιάζει εκτός πραγματικότητας, ειδικά με δεδομένο ότι γράφεται στο τέλος τους καλοκαιριού και ενώ ο κόσμος ασχολείται με άλλα, πολύ πιο καυτά θέματα. Κι όμως, είναι σημαντικό, επειδή το πολιτικό προσωπικό μας είναι σε κατάσταση διάλυσης. Όχι πολιτικής διάλυσης -ψυχοσωματικής. Δεν ξέρω αν το έχετε παρατηρήσει. Οι άνθρωποι είναι ξεθεωμένοι. Ειδικά τα περισσότερα από τα μέλη της κυβέρνησης, αλλά όχι μόνο. Σκεφτείτε ότι πέρα από όλες τις υπόλοιπες απαιτήσεις και πιέσεις, τα τελευταία χρόνια όλοι αυτοί είχαν να αντιμετωπίσουν μαζί με όλους μας και την πρωτοφανή πίεση της πανδημίας σε προσωπικό επίπεδο. Τις ίδιες συνέπειες στην ψυχολογική κατάσταση, στη σωματική υγεία, στις σχέσεις τους. Αυτό είναι δύσκολο να το αποδεχτούμε ή να το αξιολογήσουμε ως σημαντικό πράγμα, δεδομένου του πώς έχουμε συνηθίσει να τους βλέπουμε και να τους συμπεριφερόμαστε. Αλλά είναι σοβαρό, επειδή έχει συνέπειες. Πολλά από τα λάθη, τις κοτσάνες και τις προφανείς αστοχίες που βλέπουμε σε όλο το πολιτικό μας φάσμα πλέον μπορούν να αποδοθούν και σε αυτό τον παράγοντα: την κούραση. Οι άνθρωποι δεν τραβάνε. Δεν αντέχουν. Πόσο να αντέξουν; Όσο περίεργο κι αν ακούγεται, μετά από άλλο ένα καλοκαίρι γεμάτο απρόοπτα, σκάνδαλα, κρίσεις και τραγωδίες, χρειάζονται διακοπές.
