Είναι από τις πιο σαγηνευτικές σκηνές του σινεμά: στην ταινία «Ασανσέρ για δολοφόνους» του Λουί Μαλ, η Φλοράνς, δηλαδή η Ζαν Μορό, αναζητάει απελπισμένη τον εραστή της στο νυχτερινό Παρίσι. Ψιθυρίζει το όνομά του, τον ψάχνει σε στέκια για ξενύχτηδες, από κάπου ακούγεται η νωχελική τρομπέτα του Μάιλς Ντέιβις, αλλά τίποτα. Είναι βέβαια μια περιπλάνηση μαγική, που δεν σε νοιάζει η κατάληξή της. Και πόσο ταιριαστό το γεγονός ότι γυρίστηκε, όπως λέγεται, χωρίς φωτιστικό εξοπλισμό: αρκούσαν οι βιτρίνες και οι φανοστάτες της γαλλικής πρωτεύουσας.
Σε αντίθεση πάντως με εκείνο του 1958, το Παρίσι του 2022 και του επικείμενου «δύσκολου χειμώνα» θα είναι διαφορετικό. Οι Γάλλοι, για να εξοικονομήσουν ενέργεια, θα σβήνουν τα φώτα στις βιτρίνες τους. Αρκετές ευρωπαϊκές πόλεις θα περιορίσουν την κατανάλωση ρεύματος, με μέτρα όπως μείωση του φωτισμού των δημόσιων κτιρίων ή και των μνημείων. Αν αναζητούσε τον εραστή της η Ζαν Μορό υπό τέτοιες συνθήκες, μπορεί και να μην τον έβλεπε.
Υπερβολές, σύμφωνοι. Τα μέτρα μοιάζουν αναγκαία και πάντως γίνεται συζήτηση για τις συνέπειές τους. Αραγε όμως, τα σβησμένα δημόσια φώτα θα σηματοδοτήσουν και μια αμυδρή μετατόπιση των πόλεων από τον νυχτερινό τους βίο; Η επινόηση του τελευταίου, η διευκόλυνσή του πιο σωστά, μέσω του ηλεκτρισμού, δημιούργησε ένα ολόκληρο σύμπαν νέων εμπειριών, δυνατοτήτων, επιθυμιών.
Το ίδιο το σινεμά έχει ως προϋπόθεση την εξηλεκτρισμένη νύχτα. Οι επιγραφές νέον, κάποιοι πίνακες του Εντουαρντ Χόπερ, ένα πλήθος ανήσυχων και δημιουργικών κοινοτήτων, ένα πλήθος μεμονωμένων περιπατητών, η σύγχρονη πόλη τέλος πάντων, η πρώτη ανθρώπινη κοινότητα που συνεχίζει να ζει έντονα μετά τη δύση του ηλίου, υπάρχουν και επειδή ο άνθρωπος έκανε τη νύχτα μέρα.
Φυσικά, όλα έχουν και τα καλά τους. Οπως η γενική επιβράδυνση της καραντίνας μείωσε το καυσαέριο, έτσι και το χαμήλωμα του φωτισμού μπορεί να περιορίσει και τη φωτορύπανση. Οχι, δεν είναι έντιμο να ρομαντικοποιούμε μια ενεργειακή κρίση. Ούτε όμως και να φυσικοποιούμε τις τιμές της ενέργειας, τον πόλεμο ή τις αγορές, λες και είναι φαινόμενα, όπως η βροχή, πάνω στα οποία ρυθμίζονται καθημερινές επιλογές. Θα ήταν λες και, περίπου όπως η Ζαν Μορό, που δεν ήξερε πού να κατευθυνθεί, εμείς να έχουμε πάρει μια λάθος στροφή.