Καθώς το βλέμμα του κόσμου ήταν επικεντρωμένο στον αποχαιρετισμό των Βρετανών στην αγαπητή βασίλισσά τους, στην άνοδο ακροδεξιού κόμματος στη Σουηδία και στην ανακάλυψη νέων σφαγών σε περιοχή που ο ουκρανικός στρατός απελευθέρωσε από τους Ρώσους εισβολείς, οι ηγέτες χωρών της Κεντρικής Ασίας, της Ινδίας και του Πακιστάν συναντήθηκαν την Παρασκευή στη Σαμαρκάνδη του Ουζμπεκιστάν για να ενισχύσουν τις μεταξύ τους σχέσεις και να θωρακιστούν εναντίον της «εξωγενούς αποσταθεροποίησης». Παρόντες, επίσης, στη σύνοδο κορυφής της Shanghai Cooperation Organization (Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης) ήταν ο πρόεδρος του Ιράν, Ραΐσι, του οποίου η χώρα θα ενταχθεί στον οργανισμό το 2023, και ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν, καθώς η χώρα του είναι «εταίρος». Ο οργανισμός ιδρύθηκε το 2001 από τη Ρωσία και την Κίνα ως αντίβαρο στο διεθνές σύστημα διακυβέρνησης, στο οποίο κυριαρχούν οι ΗΠΑ. Παρότι πολλές χώρες-μέλη βρίσκονται σε ένταση μεταξύ τους –και η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία–, μέλημα της συνόδου κορυφής ήταν να μην επιτραπεί ξένη παρέμβαση στα εσωτερικά τους. Μάλιστα, στο τελικό ψήφισμα (η «Διακήρυξη της Σαμαρκάνδης») αναφέρεται τέσσερις φορές η ανάγκη «μη επέμβασης στα εσωτερικά» των μελών.
Ο πρόεδρος Σι της Κίνας έθεσε το θέμα ξεκάθαρα, προειδοποιώντας τους παρόντες στη σύνοδο να μην επιτρέψουν εξωτερικούς παράγοντες να αποσταθεροποιήσουν τις χώρες τους. «Πρέπει να αποτρέψουμε ξένες δυνάμεις από το να προκαλούν επαναστάσεις χρωμάτων», είπε, σύμφωνα με το Associated Press, αναφερόμενος στη στήριξη δυτικών χωρών σε κινήματα υπέρ της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Την ίδια άποψη έχει και η Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν. «Η Δύση έχει καλλιεργήσει την ιδέα της διάλυσης της χώρας μας εδώ και δεκαετίες», σημείωσε στο τέλος της συνόδου, επιχειρώντας να δικαιολογήσει την εισβολή στην Ουκρανία. «Αρχίσαμε την ειδική στρατιωτική επιχείρηση για να αποτρέψουμε αυτή την εξέλιξη», είπε. Ο Πούτιν, του οποίου τα στρατεύματα υποχώρησαν μπροστά σε ουκρανική αντεπίθεση, βρέθηκε πολύ αποδυναμωμένος σε σχέση με το παρελθόν, κάτι που επιτρέπει στην Κίνα να αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη επιρροή στην Κεντρική Ασία. Την Πέμπτη, σε συνάντηση με τον Σι, ο Πούτιν παραδέχθηκε ότι υπάρχουν κινεζικές επιφυλάξεις ως προς την εισβολή στην Ουκρανία, λέγοντας: «Καταλαβαίνουμε τα ερωτήματα και τις ανησυχίες σας σε αυτό το ζήτημα. Στη συνάντησή μας θα εξηγήσω τη θέση μας». Την Παρασκευή, σε συνάντηση με τον Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι, τόνισε: «Γνωρίζω τη θέση σας σχετικά με τη διένεξη στην Ουκρανία και τις ανησυχίες που έχετε εκφράσει επανειλημμένως». Και μετά, κατά την προσφιλή τακτική αυταρχικών καθεστώτων, κατηγόρησε το θύμα της επιθετικότητάς του. «Θα κάνουμε ό,τι μπορούμε να λήξει αυτή το συντομότερο. Δυστυχώς, η άλλη πλευρά, η ουκρανική ηγεσία, απορρίπτει τις διαπραγματεύσεις και θέλει να πετύχει τους στόχους της με στρατιωτικά μέσα», είπε. Στο τέλος της συνόδου ο Πούτιν δήλωσε ότι η «απελευθέρωση» της περιοχής Ντονμπάς της Ουκρανίας παραμένει στόχος. «Δεν βιαζόμαστε», είπε.
Η Τουρκία όχι μόνο δεν συμμετέχει στις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας, αλλά προτίθεται να τη βοηθήσει να τις παρακάμψει.
Παρά τη «Διακήρυξη της Σαμαρκάνδης», μένει να φανεί πώς ο οργανισμός θα διευθετήσει τις διενέξεις μεταξύ μελών και ποιο ρόλο θα παίξουν τα ισχυρότερα μέλη. Το τελευταίο διάστημα η Κίνα και η Ινδία βρίσκονται σε ένταση λόγω διαμάχης σε ορεινό σύνορό τους, το Αζερμπαϊτζάν επιτέθηκε στην Αρμενία, εχθροπραξίες ξέσπασαν μεταξύ Τατζικιστάν και Κιργιστάν στα σύνορά τους. Η Ρωσία διατηρεί βάσεις και στις δύο χώρες, ενώ η μεταξύ τους διένεξη πηγάζει από τα σύνορα που χάραξε η Σοβιετική Ενωση μεταξύ διαφορετικών εθνοτήτων. Επίσης, ενώ οι μουσουλμανικές χώρες της περιοχής θέλουν σταθερότητα και ανάπτυξη και οι κινεζικές επενδύσεις είναι καλοδεχούμενες, είναι επιφυλακτικές ως προς την αυξημένη επιρροή της Κίνας και τη μεταχείριση των μουσουλμάνων στη δυτική Κίνα. Επίσης, παρά τη λεκτική στήριξη της Κίνας προς τη Ρωσία (προφανώς για να μην ενταχθεί στο πλευρό των ΗΠΑ και της υπόλοιπης Δύσης στο ζήτημα του πολέμου στην Ουκρανία), κύριο μέλημα του Πεκίνου είναι να εξασφαλίσει φυσικό αέριο από τη Ρωσία σε καλή τιμή – κάτι που έχει πετύχει.
Από τις φωτογραφίες που μοιράστηκαν και από τις συναντήσεις που είχε, είναι προφανές ότι ο Ερντογάν βρισκόταν στο στοιχείο του μεταξύ ηγετών αυταρχικών (ως επί το πλείστον) καθεστώτων. Η συνάντηση με τον Πούτιν φαίνεται να πήγε καλά, με τον Ρώσο πρόεδρο να δηλώνει: «Οι οικονομικοί μας φορείς έχουν λάβει τα κατάλληλα μηνύματα, ότι μπορούν να εξάγουν προϊόντα μέσω της Τουρκίας. Η Τουρκία είναι ένας αξιόπιστος εταίρος από την άποψη αυτή και μπορεί να εξασφαλίσει σίγουρες παραδόσεις μέσω του εδάφους της σε όλες τις χώρες του κόσμου», είπε ο Πούτιν. Η Τουρκία, με άλλα λόγια, όχι μόνο δεν συμμετέχει στις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας, αλλά προτίθεται να τη βοηθήσει να τις παρακάμψει. Προφανώς ο Ερντογάν δεν πτοείται από το ενδεχόμενο να δυσαρεστήσει τις ΗΠΑ και την Ε.Ε., εκτιμώντας ότι τα κέρδη από το παιχνίδι με τη Ρωσία υπερτερούν του όποιου ρίσκου. Επίσης, εφόσον κατηγορεί συνεχώς την Ελλάδα ότι είναι Δούρειος Ιππος της Αμερικής, πιστεύει ότι οι όποιες κυρώσεις μπορούν να χρεωθούν (στα μάτια των ψηφοφόρων του) στους «ποταπούς» Ελληνες. Πέρα απ’ αυτή την τακτική, όμως, οι κινήσεις του Ερντογάν υποδεικνύουν πως πιστεύει ότι υπάρχει αντίβαρο στη Δύση με το οποίο μπορεί να συνταχθεί. Σήμερα αυτή η εκτίμηση φαίνεται παρακινδυνευμένη. Εάν, όμως, ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης (του οποίου τα περισσότερα μέλη βρίσκονται υπό αυταρχικά καθεστώτα) εξελιχθεί από ευκαιριακό παζάρι σε πραγματικό αντίπαλο του ΝΑΤΟ, η Ελλάδα θα βρεθεί πάνω σε άλλο ένα γεωπολιτικό ρήγμα.