Λίγες ημέρες πριν η Μαχσά Αμίνι χάσει τη ζωή της και η νεολαία του Ιράν ξεχυθεί στους δρόμους της Τεχεράνης διεκδικώντας τα αυτονόητα, ο Ελληνοϊρανός Νικόλας Νταμόν Παπαδημητρίου ανέσυρε στο Facebook μια νεανική ανάμνηση της μητέρας του. «Είχε πάει με μία από τις θείες μου στο κομμωτήριο και τους είχαν κάνει από εκείνα τα ’80s χτενίσματα, δίνοντας πολύ όγκο στα μαλλιά με μπόλικη λακ. Φεύγοντας, δεν ήξεραν πώς να δέσουν τις υποχρεωτικές μαντίλες τους. Από τη μία δεν ήθελαν να σφίξουν τη μαντίλα για να μη χαλάσουν το χτένισμα και από την άλλη τα είχαν κάνει πάνω τους, μην πέσουν πάνω σε κάποια περίπολο…».
«Οι Ιρανοί αισθάνονται ιστορικά προδομένοι».
Η μητέρα του εγκατέλειψε το Ιράν το 1985. Ο ίδιος παρακολουθεί τα τεκταινόμενα στη δεύτερη πατρίδα του από πολύ κοντά. Τον ρωτάω αν είναι η πρώτη φορά που Ιρανή χάνει τη ζωή της ύστερα από παρέμβαση των περίφημων Φρουρών της Ηθικής. «Στο Ιράν», μου εξηγεί, «παρά την υψηλή συχνότητα συλλήψεων γυναικών, με την κατηγορία της ασέβειας προς τον κώδικα ισλαμικής ένδυσης, δεν γνωρίζαμε για ένα αντίστοιχο τραγικό συμβάν. Εν τούτοις, η συντριπτική πλειονότητα των γυναικών που συλλαμβάνονται λόγω απρεπούς χετζάμπ υφίστανται εξουθενωτική λεκτική και ψυχολογική κακοποίηση από τα μέλη των Φρουρών της Ηθικής. Απαξιώνονται με βαρύτατους χαρακτηρισμούς και αυτομάτως σχηματίζεται ατομικός φάκελος, που τις στιγματίζει ολοκληρωτικά. Οι Αρχές επικοινωνούν με τον χώρο εργασίας των γυναικών και παρεμβατικά ζητούν από την εργοδοσία την άμεση απόλυσή τους. Γυναίκες που φοιτούν σε πανεπιστήμια κινδυνεύουν να αποκοπούν από τη φοιτητική τους ιδιότητα, ενώ όσες εργάζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες απειλούνται με κυρώσεις και παύση λειτουργίας των επιχειρήσεών τους. Συγχρόνως, οι Αρχές μπορούν να τους επιβάλουν από χρηματικό πρόστιμο μέχρι και καταδίκη σε 70 βουρδουλιές».
Και γιατί τώρα αυτός ο ξεσηκωμός; «Οι Ιρανοί αισθάνονται ιστορικά προδομένοι, όταν το ανταγωνιστικό βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας αγκομαχά να αποκοπεί από το μεσαιωνικό παρελθόν, αναγνωρίζοντας στις γυναίκες το δικαίωμα να οδηγούν οχήματα και σε ανεπίσημα ζευγάρια να δειπνούν ελεύθερα σε χώρους εστίασης, ενώ το δικό τους καθεστώς φονεύει μια νεαρή κοπέλα για ένα ακάλυπτο τσουλούφι μαλλιών. Η καθίζηση στην οποία τους έχει καταδικάσει το θεοκρατικό καθεστώς έχει καταρρακώσει την εθνική τους υπερηφάνεια, συσσωρεύοντάς τους θυμό». Πριν ολοκληρώσουμε τη συνομιλία μας, του ζητώ να μας μεταφέρει τα συναισθήματα της μητέρας του. «Αποφεύγω να σχολιάζω μαζί της όσα συμβαίνουν στο Ιράν, γιατί ξέρω πως της προκαλούν τεράστια θλίψη και στενοχώρια. Μεταξύ μας έχουμε έναν βαθιά θεμελιωμένο και άτυπο κώδικα που μας υπενθυμίζει να μη χάσουμε ποτέ την ταυτότητα και τις ρίζες μας, όσο και αν μας πονάει η σύγχρονη εικόνα του Ιράν».