Οσοι δεν ψηφίζουν στις εκλογές συγκροτούν μιαν άλλη χώρα. Στην Ιταλία είναι πάνω από πέντε εκατομμύρια όσοι απείχαν από την εκλογική αναμέτρηση της Κυριακής. Το 2018 είχε προσέλθει στις κάλπες σχεδόν το 73%. Αυτή τη φορά συμμετείχε στη διαδικασία το 64%, ποσοστό δηλαδή κατά εννέα μονάδες χαμηλότερο. Και στην Ελλάδα τα κομματικά επιτελεία φοβούνται την αποχή. Εχει υπολογιστεί ότι από την εκλογική αναμέτρηση του 2004 έως αυτήν του 2019 οι ψηφοφόροι που δεν προσήλθαν στις κάλπες έχουν μειωθεί κατά 1,8 εκατ. Κανείς δεν αμφιβάλλει πως ένας μεγάλος αριθμός από τους απέχοντες στην Ιταλία ήταν νέοι. «Η Ιταλία δεν είναι χώρα για νέους ανθρώπους», υποστηρίζουν οι γνωρίζοντες, όπως ο Μάνος Ματσαγγάνης, καθηγητής Δημόσιας Οικονομικής στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου. «Πολλοί βρίσκονται εκτός αγοράς εργασίας και κατοικίας». Οι ομοιότητες με την ελληνική πραγματικότητα είναι εμφανείς. «Η Μελόνι θα τα βρει σκούρα με τους νέους, γιατί το κοινωνικό της πρόγραμμα είναι εντελώς απαρχαιωμένο», προβλέπουν. Εξελέγη, όμως, έστω και «ερήμην» τους. Και αυτό δεν απαλλάσσει από τις ευθύνες ούτε από τις συνέπειες. Κάθε άλλο, μάλιστα.
Τι συμβαίνει με τους νέους και το πολιτικό σύστημα; Εχουν αποσύρει την εμπιστοσύνη τους και το ενδιαφέρον τους γιατί δεν τους αντιπροσωπεύει; Εχει «παλιώσει» ο λόγος και εξασθενήσει η επιρροή του; Δεν μπορεί να εμπνεύσει παρά μόνο (και αν) να εκμεταλλευθεί τον θυμό, τα αδιέξοδα και τις ανασφάλειές τους; Τον προβληματισμό του επί του θέματος είχε μεταφέρει πριν από καιρό και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος σε συνέντευξή του στην «Κ» (29.2.2022): «Παρατηρώ στη νέα γενιά, στα παιδιά μου, ένα “σφίξιμο”(…), μιαν αίσθηση ματαιότητας και φόβο. Υπάρχει κάτι αντιφατικό: κάτι συντηρητικοποιείται και κάτι ριζοσπαστικοποιείται. Πιστεύω, πάντως, ότι το πολιτικό σύστημα (Αριστερά και Δεξιά) δεν έχει πείσει τους νέους ότι αξίζει τη συμμετοχή τους». Αυτό το «αίσθημα ματαιότητας» κράτησε, άραγε, τους νέους στην Ιταλία μακριά από τις κάλπες την Κυριακή και το ίδιο ενδέχεται να απομακρύνει από τη διαδικασία και τους νέους στην Ελλάδα στις επερχόμενες εκλογές; Ακόμη κι αν δεν κατανοούμε τους λόγους, δεν μπορούμε να αδιαφορούμε. Η άνοδος της Ακροδεξιάς στην Ιταλία και γενικότερα στην Ευρώπη αναλύεται εκτενώς στην προσπάθεια να αντιληφθούμε τι συμβαίνει και να απορροφήσουμε τους –ισχυρούς– κραδασμούς. Η ανησυχία, ωστόσο, δεν κοπάζει. Ούτε καμουφλάρεται η αίσθηση παρακμής και στενών, όλο και στενότερων, οριζόντων, που παραμένει ως επίγευση στην κοινωνία. Η αποχή των νέων μπορεί για κάποιους να είναι βολική. Σε βάθος χρόνου, όμως, θα είναι για όλους διαλυτική.