«Η Μόσχα δεν εισέβαλε στην Ουκρανία για να την κατακτήσει, αλλά για να την εμποδίσει να καταστεί δυτικό προπύργιο στα ρωσικά σύνορα. Η Ρωσία δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει στην Ουκρανία και θα χρησιμοποιήσει κάθε μέσο. Η απουσία διπλωματικής λύσης οδηγεί και τις δύο πλευρές σε κλιμάκωση, και στο κακό σενάριο βρίσκεται θάνατος και καταστροφή, που θα ξεπερνά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο».
Ο πολιτικός επιστήμων Τζον Μερσχάιμερ έχει δεχθεί κριτική για τις θέσεις του. Ομως θέτει ζητήματα τα οποία όλοι μας κάποια στιγμή σκεφτήκαμε, ασχέτως αν τα απορρίψαμε. Σημασία έχουν οι λόγοι για τους οποίους διαφωνεί κάποιος μαζί του, σε επίπεδο αρχών αλλά και πρακτικών παραδοχών για το επιχειρησιακό σκέλος της σύγκρουσης.
Από τις πιο πειστικές απαντήσεις στην ανάλυση που πρεσβεύει η ρεαλιστική σχολή του Μερσχάιμερ έχει δοθεί εκ στόματος του ιστορικού Στίβεν Κότκιν. Επειδή ο πόλεμος μπαίνει στην πιο δύσκολη φάση του, έχει αξία να τη θυμηθούμε.
«Διαχρονικά, είναι στρατηγική επιλογή της Ρωσίας να αναμετριέται με τη Δύση, η οποία έχει δείξει ότι δεν θέλει να καταστρέψει τη Ρωσία· οι ΗΠΑ τής έχουν δώσει δεκάδες δισεκατομμύρια που έκαναν φτερά, η Γερμανία εξαρτήθηκε ενεργειακά, η Γαλλία έσπευσε στη Ρωσία για να ακούσει τις επιθυμίες της, η Βρετανία διευκόλυνε χρηματοοικονομικά Ρώσους ολιγάρχες και κρατικούς αξιωματούχους. Επιπλέον, οι χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας προσχώρησαν στη δυτική συμμαχία επειδή εκείνες το ήθελαν· και έχουν το δικαίωμα με βάση τις συνθήκες που και η Ρωσία έχει υπογράψει. Ειδικά για την Ουκρανία; Φανταστείτε μια γυναίκα να βιάζεται και ο δράστης να ισχυρίζεται ότι δεν είχε άλλη επιλογή επειδή η γυναίκα φορούσε κραγιόν. Οταν βιάζεις κάποιον, δεν έχει συμβεί επειδή φορούσε κραγιόν. Εχει συμβεί επειδή τον βίασες. Ως προς την πυρηνική απειλή, είμαστε υποχρεωμένοι να μας απασχολεί. Μη ξεχνάμε, όμως, ότι πυρηνικά στην Ουκρανία σημαίνει πυρηνικά 600 μίλια από το Κρεμλίνο. Για πυρηνικά διηπειρωτικού βεληνεκούς, δεν αρκεί απόφαση του Πούτιν. Απαιτείται διπλό “κλειδί” και το δεύτερο ανήκει στον αρχηγό του γενικού επιτελείου. Επειτα απαιτούνται άνθρωποι που θα υπακούσουν σε μια εντολή η οποία θα καταστρέψει ολόκληρο τον κόσμο».
Το να δίνεις χώρο στον αυταρχισμό είναι ομολογία ήττας και οδηγεί σε έναν κόσμο όπου μια πιο αδύναμη χώρα δεν δικαιούται να επιλέγει τη μοίρα της εάν βρίσκεται δίπλα σε μια πιο ισχυρή χώρα. Ολα αυτά, βεβαίως, όσο δεν επιβεβαιώνεται το χειρότερο σενάριο. Διότι υπάρχει και η άποψη ότι πρέπει πάντα να προσφέρεις επιλογή διεξόδου σε ένα καθεστώς που δεν λογοδοτεί στον λαό του και έχει πυρηνικά στην απο-θήκη του. Ή μήπως όχι;
