Nα δώσουμε άσυλο στους Ρώσους που εγκαταλείπουν την πατρίδα τους για να μην πολεμήσουν στην Ουκρανία; Μπορεί να μοιάζει αυτονόητη η απάντηση, για πολλούς όμως δεν είναι. Γιατί ο πόλεμος έφτασε στο κατώφλι της Ρωσίας με καθυστέρηση. Οι σποραδικές αντιπολεμικές διαδηλώσεις της άνοιξης ξεφούσκωσαν γρήγορα, ελάχιστοι ακτιβιστές εναντιώθηκαν στην ιμπεριαλιστική πολιτική του Βλαντιμίρ Πούτιν, οι δημοσιογράφοι που παρέμειναν στη χώρα συμμορφώθηκαν είτε σιωπηρά, είτε ενεργά, μόνο οι γενναίοι αντιφρονούντες δεν άντεξαν κι έφυγαν. Η ζωή στη Μόσχα συνεχίστηκε κανονικά –διαβάζαμε στα σχετικά ρεπορτάζ– έστω και χωρίς Μακ-ντόναλντς. Ολα αυτά μέχρι τη μερική επιστράτευση.
Κατά την έναρξη της «ειδικής επιχείρησης» του Ρώσου προέδρου υπήρξε έντονη συζήτηση σε διεθνές επίπεδο κατά πόσον πρέπει να επιβληθεί εμπάργκο σε ρωσικά πολιτιστικά προϊόντα και καλλιτέχνες, σε τραγουδιστές όπερας ή διευθυντές ορχήστρας, στη ρωσική λογοτεχνία και στο μπαλέτο. Αν πρέπει δηλαδή να σταματήσουμε να παρακολουθούμε Ρώσους αθλητές να παίζουν τένις ή να κάνουν παγοδρομίες, να βλέπουμε διεθνείς παραστάσεις των Μπολσόι ή να ακούμε ρωσικά μουσικά σύνολα για να τιμωρήσουμε τον Πούτιν. Ή αν κάτι τέτοιο είναι αδιέξοδο και αντίθετα θα έπρεπε με κάποιον τρόπο να επιχειρήσουμε να ενθαρρύνουμε τις αντιπολιτευτικές φωνές στο εσωτερικό της χώρας, που θα μπορούσαν σταδιακά να ανατρέψουν το καθεστώς το οποίο έχει οικοδομήσει ο Ρώσος πρόεδρος.
Ουσιαστικά και το σημερινό ερώτημα έχει την ίδια λογική. Η εκχώρηση ασύλου στους ανυπότακτους και η δημιουργία μιας αντικαθεστωτικής διασποράς, που θα επηρεάσει όσους έμειναν πίσω, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ευθεία αμφισβήτηση του πολέμου και της ρητορικής που χρησιμοποιεί ο Πούτιν για να δικαιολογήσει την εισβολή.
Tέτοιου είδους επιχειρήματα ηχούν αφελή στα αυτιά των Ουκρανών προσφύγων, που βλέπουν τους δικούς τους να δίνουν μάχη μέχρις εσχάτων στα πάτρια εδάφη. Ηδη στη Γερμανία ο ηγέτης της συντηρητικής αξιωματικής αντιπολίτευσης, Φρίντριχ Μερτς, τους κατηγορεί για «κοινωνικό (επιδοματικό) τουρισμό». Με δεδομένο ότι οι αντοχές της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης στην υποδοχή μεταναστών και προσφύγων είναι ήδη στα όριά της, μήπως είναι υπερβολή να ενταχθούν στη δύσκολη εξίσωση και οι Ρώσοι ανυπότακτοι; Μήπως η έλευσή τους λειτουργήσει εις βάρος των Ουκρανών που έχουν σαφώς μεγαλύτερη ανάγκη να βρουν καταφύγιο; Η δική μου απάντηση είναι πως όχι, είναι σημαντικό να δώσουμε άσυλο και στους Ρώσους που απορρίπτουν τον «πόλεμο του Πούτιν». Είναι όμως μια συζήτηση που πρέ-πει να γίνει. Σε όλη την Ευρώπη.