Αν το όνομα είναι σημάδι (nomen est omen), τι σημαίνει για τον Ενες Καντέρ ότι διάλεξε να αναβαπτιστεί ως Freedom; Τι σημαίνει για έναν αθλητή να πιστεύει ότι, εκτός από το να μαζεύει ριμπάουντ, μπορεί κιόλας να ταυτιστεί με την ιδέα της ελευθερίας;
Οσο η ακτιβιστική φλόγα του καλαθοσφαιριστή του NBA κατευθυνόταν κατά του «τυράννου» Ερντογάν, η συντεχνία του δεν αντιδρούσε. Θεμιτός ή αθέμιτος, ο σκοπός δεν ήταν τόσο σημαντικός, ώστε να επηρεάσει την καριέρα του Καντέρ. Οταν όμως ο –γεννημένος στην Ελβετία– Τούρκος άφησε την υπεράσπιση των Γκιουλενιστών για να ασχοληθεί με την Κίνα και την εξόντωση των Ουιγούρων, το «άθλημα» άρχισε να γίνεται ενοχλητικό. Το ΝΒΑ είναι πολύ δημοφιλές στην Κίνα και δεν μπορούσε να ρισκάρει να χάσει τα έσοδα από τα τηλεοπτικά δικαιώματα. Οι Κινέζοι δεν αστειεύονται.
Ετσι, ο διάσημος επισκέπτης και πρεσβευτής της ελληνοτουρκικής φιλίας, άρχισε να πλέκει μια αυτοβιογραφία θυματοποίησης, αποδίδοντας τον αγωνιστικό παραγκωνισμό του σε λογοκριτική προμελέτη· και βρίσκοντας συμμάχους στη «ριζοσπαστική» αμερικανική Δεξιά.
Ο καλαθοσφαιριστής που ήθελε να τον λένε «Freedom».
Αυτές οι αποσκευές του Καντέρ –που στην Αμερική τον έχουν καταστήσει αμφιλεγόμενο– στο θέατρο των ελληνοτουρκικών σχέσεων δεν έχουν καμία σημασία. Ο χαμογελαστός γίγαντας προβάλλει στα μάτια του Ελληνα τηλεθεατή, όχι απλώς σαν μια ανακύκλωση του ναΐφ πασιφισμού («να σκοτώνοντ’ οι λαοί, για τ’ αφέντη το φαΐ»). Παριστά κιόλας τη δυνατότητα μιας άλλης Τουρκίας. Βλέποντάς τον, με τα στοιχειώδη αγγλικά του και τα αγαπησιάρικα t-shirt, δεν μπορεί κανείς να μην αναρωτηθεί: πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή στη νοτιοανατολική άκρη της Ευρώπης, αν κάποτε έρχονταν στα πράγματα οι Τούρκοι σαν αυτόν; Αν κάποτε ο μιλιταριστικός νεο-οθωμανισμός έδινε τη θέση του στους ευρωστρεφείς κοσμοπολίτες, που δεν θέλουν να ακολουθήσουν το καθεστώς στη διολίσθησή του προς τον 19ο αιώνα;
Η τωρινή κρίση στις σχέσεις της Ελλάδας με την Τουρκία είναι μονομερώς κατασκευασμένη. Προκύπτει από την ανάγκη του παραπαίοντος καθεστώτος να προκαλέσει εκλογική συσπείρωση – αν όχι και από τον παρανοειδή εκφυλισμό του. Θα ήταν όμως επιεικώς υπεραισιόδοξο να περιμένει κανείς ότι τυχόν εναλλαγή στην εξουσία θα σήμαινε αυτομάτως και στρατηγική στροφή για την Τουρκία.
Για τους Τούρκους, όμως, ισχύει ό,τι και για τους Ρώσους: η Ευρώπη δεν έχει κανένα συμφέρον να τους ταυτίσει με τις ηγεσίες τους και να κόψει τον λώρο μαζί τους. Στην πολιτική αφέλεια του Καντέρ διασώζεται ένας ζωτικός σκοπός: να διατηρηθεί ζωντανή σε ένα μέρος της τουρκικής κοινωνίας η ευρωπαϊκή προσδοκία.
Μπορεί η υπόθαλψη αυτού του δεσμού να ακούγεται ιδεαλιστική· αλλά δεν έχουμε να περιμένουμε καλύτερο μέλλον, αν η Τουρκία δεν στραφεί ξανά προς τη Δύση. Αυτή η στροφή θα έμενε πάλι μετέωρη αν την επιχειρούσε μόνο μια ελίτ – ερήμην των Τούρκων.
