Πάρτε γονική άδεια. Μην κάνετε βλακείες. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Women On Top, το 47% των πατεράδων που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα και έχουν μικρά παιδιά δεν έχουν πάρει ούτε μία ημέρα γονική άδεια. Ούτε καν τις δύο μέρες που ήταν υποχρεωμένοι να τους παρέχουν οι εργοδότες τους μέχρι το 2021, ούτε τις 14 που είναι υποχρεωτικές για τους εργοδότες από τότε, ούτε τους 4 μήνες (με αποζημίωση, πλέον) που οποιοσδήποτε γονιός μπορεί να πάρει προαιρετικά οποτεδήποτε, μέχρι το παιδί του να γίνει 8 χρονών. Θέλω να απευθύνω το σημερινό άρθρο σε αυτούς τους πατεράδες, και σε όλους όσοι προσεγγίζουν το θέμα της γονεϊκότητας έτσι.
Μη. Μην το κάνετε αυτό. Χάνετε κάτι πάρα πολύ σημαντικό. Χάνετε μια από τις κορυφαίες εμπειρίες που έχει να προσφέρει αυτό εδώ το simulation, στο οποίο πρωταγωνιστούμε μαζί.
Να συμφωνήσουμε εδώ ότι εγώ δεν είμαι σε θέση να πω σε κανέναν τι να κάνει στη ζωή του; Να το συμφωνήσουμε. Είμαι ένας αρθρογράφος σε μια εφημερίδα. Δεν είμαι ειδικός σε τίποτε, κι οι περισσότερες επιλογές που έχω κάνει στη ζωή μου ήταν λάθος. Δεν έχω καμία αρμοδιότητα να δίνω συμβουλές -το ξέρω. Αλλά υπάρχει ένα πράγμα το οποίο έχω μάθει καλά, ένα για το οποίο είμαι σίγουρος: αν είστε νέος μπαμπάς, πάρτε γονική άδεια. Μην αφήσετε τη μαμά του παιδιού σας μόνη της. Αφιερώσετε χρόνο για να το μεγαλώσετε κι εσείς προσωπικά, από τη στιγμή που θα γεννηθεί, για όσο περισσότερο μπορείτε. Αν θέλετε, ακούστε με.
Μείνετε με το νεογέννητο, μόνοι σας, οι δυο σας, όλη μέρα. Ξεσκατίστε το, ταΐστε το, κάντε το μπάνιο. Κοιμίστε το πάνω σας μέχρι η μυρωδιά του (κρεμούλα, γάλα και κακά) να ποτίσει τα ρούχα σας. Βάλτε του θερμόμετρο όταν έχει πυρετό, δώστε του φάρμακο, πλύντε του τα δόντια (όταν βγάλει δόντια), κάντε του ορό (όταν έχει μύξες), κάντε του κοτσιδάκια στα μαλλιά, ζωγραφίστε του τα μούτρα με μπογιές. Πηγαίνετε το παιδικό σταθμό, πάρτε το μαζί στις βόλτες και στα ψώνια, πάρτε το μαζί στα ταξίδια. Ζήστε την εμπειρία να κάνει τσίσα στο πουκάμισό σας και εμετό στα μούτρα. Δείτε το να μεγαλώνει μπροστά στα μάτια σας, μέρα με τη μέρα. Καθαρίστε, σκουπίστε, πλύνετε, απολυμάνετε, μιλήστε, ακούστε, αγκαλιάστε, τραγουδήστε, νανουρήστε.
Έχω φίλους που δεν έχουνε αλλάξει ούτε μια πάνα. Που ήταν στη ζωή των παιδιών τους τουρίστες. Για τα παιδιά τους αυτοί είναι κάτι πελώριοι συγκάτοικοι που έρχονται μερικές φορές στο σπίτι για να παίξουν, συνήθως αργά το απόγευμα. Μια χαρά είναι οι άνθρωποι, μια χαρά είναι και τα παιδιά. Δεν έπαθε κανένας τίποτα. Αλλά έχασαν μια τρομερή ευκαιρία να ζήσουν μια τρομερή εμπειρία. Είναι λίγο σαν να έχεις ένα ολοκαίνουργιο Playstation 5 με εκατό παιχνίδια στο σαλόνι σου, και να αποφασίζεις να μην το βγάλεις καν απ’ το κουτί. Επί εκατό χιλιάδες. Δεν είναι έγκλημα. Αλλά είναι κρίμα. Η ζωή και οι συνθήκες και οι γονείς μας και η πατριαρχική κοινωνία μας έχουν κάνει να νομίζουμε ότι πρέπει να ζούμε τη ζωή μας σαν χρονοταξιδιώτες Νεάντερταλ: μόνο μπάλα, μπίρα και κομπιούτερ. Και πάτημα κουμπιών στα γραφεία. Εγώ σας προτείνω, αν μπορείτε, να κάνετε ό,τι κάνουνε όλο και περισσότεροι: να αγνοήστε γελοία στερεότυπα και απολιθωμένες κοινωνικές νόρμες, να μην τις αφήσετε να σας στερήσουν μια μοναδική ευκαιρία. Μη χάσετε όσα έχασαν αμέτρητες γενιές γονιών, από των πατεράδων μας και πίσω. Διαβάστε πώς τα γράφει και ο Αλέξης Οχανιάν, ο άντρας της καλύτερης τενίστριας όλων των εποχών. Πολύ καλά τα γράφει.
Υποτίθεται ότι οι έρευνες λένε ότι μια στενή επαφή και των δύο γονιών με το παιδί καθώς μεγαλώνει είναι ευεργετικές για την ανάπτυξή του. Αγνοήστε τες. Δεν έχουν σημασία. Παιδιά μεγαλώνουν μια χαρά και σε μονογονεϊκές οικογένειες. Δεν μας ενδιαφέρει αυτό -ο λόγος που σας τα γράφω όλα αυτά δεν είναι για το καλό του παιδιού, είναι για το καλό το δικό σας. Για την πάρτη σας. Για το προσωπικό, ατομικό σας συμφέρον.
Ποιο είναι το νόημα της ζωής; Γιατί υπάρχουμε; Όχι, δεν είναι “τα παιδιά”. Το νόημα της ζωής είναι να εξερευνάς, να δοκιμάζεις πράγματα, να μαθαίνεις και να βελτιώνεσαι. Μπορούμε να συμφωνήσουμε σε αυτό; Αν ναι, τότε δεν είναι δυνατό να σου δίνεται η δυνατότητα να ζήσεις με ένα καινούργιο ανθρώπινο πλάσμα από την αρχή, να το ταΐσεις, να το αναθρέψεις, να το δεις να μεγαλώνει μπροστά στα μάτια σου, μέσα στα χέρια σου, κι εσύ να φεύγεις, να πηγαίνεις στο γραφείο για να πατάς κουμπιά και να κάνεις μήτινγκς. τι νομίζεις ότι θα θυμάσαι στο τέλος; Τα μήτινγκς; Όχι. Τότε που ήταν άρρωστο και έκανε εμετό στα μούτρα σου θα θυμάσαι. Στο τέλος, αυτά είναι που έχουν αξία.
Να πω εδώ ότι έχω απεριόριστο σεβασμό για τους ανθρώπους που επιλέγουν να ζήσουν μια ζωή χωρίς παιδιά -θα είναι μια ζωή γεμάτη, πλήρης και υπέροχη. Δεδομένων των συνθηκών, είναι πιθανό η επιλογή τους να είναι και η σωστή. Στέλνω επίσης όλη μου την αγάπη και την αλληλεγγύη σε ζευγάρια που το παλεύουν αλλά δεν τους βγαίνει, για οποιουσδήποτε λόγους. Αλλά εσείς, που σας μιλάω εδώ, πετύχατε λαχείο. Ακόμα κι αν δεν παίζατε λαχείο, ακόμα κι αν δεν θέλατε το έπαθλο, συνέβη. Μια γυναίκα έβγαλε από μέσα της μια μοναδική ευκαιρία να ζήσετε εσείς μια από τις πιο πλούσιες, συναρπαστικές, δραματικές και ανταποδοτικές εμπειρίες που υπάρχουν στο σύμπαν. Τι κάνετε; Πού πάτε;
Δικαιολογίες που έχω ακούσει: “Εγώ είμαι άσχετος από αυτά”. “Δεν προλαβαίνω”. “Έχω πολλή δουλειά”. Είναι μεγάλη αλήθεια ότι σε κάποιες περιπτώσεις, όντως, κάποιοι άνδρες δεν μπορούν. Οι οικονομικές ανάγκες είναι ασφυκτικές, ούτε ένα μεροκάματο δεν μπορεί να χαθεί. Κάποιοι (ελεύθεροι επαγγελματίες, ας πούμε) δεν δικαιούνται άδεια από κανέναν. Εκεί τίθεται θέμα επιβίωσης της οικογένειας, δεν χωράει αμφιβολία περί αυτού, κι αν ανήκετε σε αυτή την κατηγορία μην νιώσετε ότι οι παραινέσεις αυτού του άρθρου σας αφορούν. Εσείς κάνετε ό,τι καλύτερο μπορείτε. Πολλοί άλλοι, όμως, χρησιμοποιούν τη δουλειά, τα κουμπιά και τα μήτινγκς ως άλλοθι. Μεταξύ μας μιλάμε τώρα. Το ξέρετε και το ξέρω. Είναι κρίμα. Εσείς χάνετε.
Δεν είναι μόνο το ότι η ίδια η διαδικασία είναι συναρπαστική και ουσιώδης από μόνη της. Η καθημερινή επαφή με ένα βρέφος που μεγαλώνει και γίνεται παιδί που μεγαλώνει και γίνεται άνθρωπος είναι κάτι που σε αλλάζει. Δεν μένεις ανεπηρέαστος από αυτό το πράγμα. Δεν βγαίνεις ίδιος από αυτή τη διαδικασία. Είναι σαν καθημερινή άσκηση ενσυναίσθησης, σαν να γυμνάζεις μύες της ψυχής που έμεναν ατροφικοί και άχρηστοι. Όταν έχεις ένα παιδί να μεγαλώνει στην αγκαλιά σου ο κόσμος τριγύρω αποκτά καινούργιες αποχρώσεις, είναι σαν να τον βλέπεις με άλλο φίλτρο. Αναγνωρίζεις άλλες λεπτομέρειες, διακρίνεις πτυχές πολυπλοκότητας που πριν έχανες. Αποκτάς υπομονή και κατανόηση, βλέπεις τον κυνισμό σου να λειαίνεται και να φθίνει, βγαίνεις καλύτερος, πληρέστερος άνθρωπος στο τέλος. Είναι σαν ταχύρρυθμο σεμινάριο ανθρωπιάς. Αυτή η αλλαγή δεν είναι μυστικιστική ή κάτι το αφηρημένο και το αιθέριο. Προκύπτει από οποιαδήποτε συνύπαρξη. Απλά η συνύπαρξη με ένα βρέφος εξαρτημένο από εσένα είναι απεριόριστα πιο έντονη από μια συγκατοίκηση με το συμφοιτητή σου, ας πούμε. Σε κάνει άλλο άνθρωπο. Πολύ καλύτερο. Και, ναι, είναι δύσκολο. Χρονοβόρο, ενίοτε βαρετό, με συναισθηματικές μεταπτώσεις, εμετούς στα μούτρα, με δράματα και ζόρια. Αλλά κρατάει πολύ λιγότερο από ό,τι νομίζετε (περνάει πάρα, πάρα πολύ γρήγορα). Και το κέρδος είναι ανυπολόγιστο.
Αυτό ήθελα να σας πω σήμερα. Το 2022, που τελειώνει, γεννήθηκαν περίπου 80.000 μωρά στην Ελλάδα. Το 2023 θα γεννηθούν άλλα τόσα. Εσείς, οι μπαμπάδες τους: πάρτε τη γονική άδεια που δικαιούστε. Αφιερώστε χρόνο και ενέργεια σε αυτό το πράγμα. Ο κόσμος μας είναι σε δύσκολη φάση. Η ζωή είναι σκληρό, περίπλοκο πράγμα. Είναι λίγες οι ευκαιρίες που έχουμε για να ζήσουμε εμπειρίες σπουδαίες, θετικές και μεγάλες. Μην τη χάσετε αυτή.