Τι συμβαίνει με τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ); Το τελευταίο διάστημα έρχονται και επανέρχονται στην επικαιρότητα όχι για καλό. ΜΚΟ στο υπό διερεύνηση σκάνδαλο χρηματισμού στελεχών των Βρυξελλών, τη γνωστή στα καθ’ ημάς «υπόθεση Καϊλή». ΜΚΟ η «Κιβωτός του Κόσμου». Ποινικές διώξεις εναντίον στελεχών ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στο μεταναστευτικό – προσφυγικό. Σκάνδαλα, παρανομίες, εγκληματική δράση πίσω από ένα αρκτικόλεξο. Και δεν είναι πρώτη φορά. Στη χώρα μας αρκετές φορές έχουν σχηματιστεί δικογραφίες για παράνομες χρηματοδοτήσεις ΜΚΟ με πολλά εκατομμύρια ευρώ. Πολλές παλαιότερες υποθέσεις αφορούσαν χρηματοδότηση οργανώσεων από το υπουργείο Εξωτερικών για διάφορα προγράμματα παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας. Και ήδη αρκετά χρόνια πριν είχε διαπιστωθεί ότι, καθώς τα ποσά που διατίθενται είναι μεγάλα, συχνά ΜΚΟ στήνονται στο πόδι, κυριολεκτικά εν μια νυκτί, ακριβώς για να εκμεταλλευθούν το «παράθυρο ευκαιρίας» και να λάβουν διόλου αμελητέα χρηματοδότηση. Η διεθνής εμπειρία και η αποκάλυψη ανάλογων υποθέσεων στο εξωτερικό δείχνει ότι ούτε πρωτοτυπούμε ούτε καινοτομούμε στον συγκεκριμένο τομέα. Μάλλον ακολουθούμε την πεπατημένη.
Η αλήθεια είναι ότι για τους αετονύχηδες ο όρος ΜΚΟ λειτουργεί σαν μανδύας καλής προαίρεσης και ανιδιοτελούς προσφοράς. Στο συλλογικό ασυνείδητο παραπέμπει σε κάτι θετικό. Ετσι, γενικά και αόριστα. Αυτό εν πολλοίς οφείλεται στη δράση μεγάλων ΜΚΟ, που για πολλά χρόνια δραστηριοποιούνται σε μια σειρά από τομείς και έχουν πραγματικά προσφέρει αξιόλογο έργο. Κοντά σε αυτούς, όμως, «ανθίζουν όλα τα λουλούδια».
Σκάνδαλα, παρανομίες, εγκληματική δράση πίσω από ένα αρκτικόλεξο: ΜΚΟ.
Οταν το 2015 ξέσπασε η προσφυγική κρίση με τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου να δέχονται εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, στο πεδίο βρέθηκαν άμεσα να δρουν δεκάδες ΜΚΟ. Κάποιες με εμπειρία χρόνων στην υποδοχή και διαχείριση προσφυγικών πληθυσμών. Αλλες νεοφανείς, κυριολεκτικά στημένες μέσα σε ένα βράδυ. Ομως, τα κονδύλια που η περιδεής από το μέγεθος των ροών Ε.Ε. διέθεσε ήταν τεράστια. Και η εμπειρία που έμεινε από τη δράση των ΜΚΟ στο πεδίο δεν ήταν πάντοτε θετική. Μάλιστα, οι καταγγελίες για δράση ανθρώπων που εκμεταλλεύονταν ακόμα και τους ίδιους τους πρόσφυγες, οι μαρτυρίες για οργανώσεις που λειτούργησαν ακόμα και διευκολύνοντας την ενίσχυση των ροών, τα ερωτήματα για τις σκοπιμότητες ανθρώπων που φάνηκε ότι κινούνταν με βάση τη δική τους ατζέντα και όχι με ανθρωπιστικά κίνητρα προκάλεσαν σε ορισμένες περιπτώσεις την παρέμβαση της Δικαιοσύνης. Αλλωστε, όταν φτάνει η χώρα να εγκαλείται διεθνώς με βάση σκόπιμα προωθούμενες από ΜΚΟ καταγγελίες, βασισμένες σε ανύπαρκτα, ψευδή ή κατασκευασμένα στοιχεία, το ελάχιστο που χρειάζεται να γίνει είναι να ελεγχθούν ο ρόλος και τα κίνητρα όσων προωθούν αυτά τα στοιχεία.
Οι αποκαλύψεις για τον ρόλο ΜΚΟ το τελευταίο διάστημα, τόσο στη χώρα μας όσο και στο εξωτερικό, είναι μια καλή αφορμή για να ελεγχθεί και να αξιολογηθεί το πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία τους. Και, όπως η εμπειρία δείχνει, να δομηθεί ένας μηχανισμός ουσιαστικού ελέγχου της δράσης τους.