Οσοι πήραν σύνταξη πριν από το 2016 είναι τυχεροί. Το ποσοστό αναπλήρωσης των συντάξεών τους είναι υψηλότερο από τους άτυχους που πήραν μετά. Εξ ου και η «προσωπική διαφορά». Είναι στην πραγματικότητα μαζική διαφορά των κανόνων του ασφαλιστικού συστήματος, το οποίο έπρεπε να αλλάξει απότομα λόγω της χρεοκοπίας του κράτους που το χρηματοδοτούσε. Η διαφορά είναι δηλαδή εις βάρος εκείνων που δεν βιάστηκαν να βγουν στη σύνταξη. Με τους ηθικολογικούς όρους που επανέρχονται στην προεκλογική συζήτηση για το εισόδημα των συνταξιούχων, θα λέγαμε ότι αν κάποιος «αδικείται» είναι εκείνοι που πήραν τις αυξήσεις, καθότι δεν εισπράττουν «προσωπική διαφορά». Αυτοί είναι θύματα της μόνιμης ασυμμετρίας των κανόνων του συστήματος.
Βεβαίως, αυτή είναι μια συζήτηση πολύ δυσάρεστη – και προεκλογικά κινδυνώδης. Η κυβέρνηση λέει ότι το «έκτακτο βοήθημα» που δίνει στους «αδικημένους», οι οποίοι εξαιρέθηκαν από τις αυξήσεις λόγω «προσωπικής διαφοράς», είναι αναγκαίο και δίκαιο λόγω πληθωρισμού. Οι άνθρωποι αυτοί χάνουν τον τελευταίο χρόνο αγοραστική δύναμη. Το πραγματικό τους εισόδημα συρρικνώνεται. Δεν είναι τώρα καλή στιγμή, που πλησιάζει η άνοιξη και οι ανοιξιάτικες κάλπες, να πάρουν ένα «μέρισμα αναπτύξεως»;
Οι επιτελείς της κυβέρνησης εκνευρίζονται με την κριτική που τους λέει ότι υποκύπτουν στους αρχαϊκούς προεκλογικούς αυτοματισμούς, μοιράζοντας παροχές. Η καθωσπρέπει απάντησή τους είναι ότι έχουμε και δίνουμε – υπάρχει δημοσιονομικός χώρος. Η λιγότερο καθωσπρέπει είναι ότι όσοι ασκούν αυτήν την κριτική είναι ελιτιστές που ζουν ακόμη στη μνημονιακή εποχή – σκιαμαχούν με παρωχημένα στερεότυπα από το ύψος των «ρετιρέ» τους. Ο πρωθυπουργός τους είχε αποκαλέσει «φιλελεύθερους πολυτελείας» – προφανώς σε αντίθεση με τον συμπονετικό φιλελευθερισμό που ο ίδιος εννοεί να ενσαρκώσει.
Ηλικιακή μεροληψία και αντιπολιτευτικές πολυτέλειες.
Δεν μπορεί όμως να κρίνει κανείς αυτήν την –τρόπος του λέγειν– «οικονομική» πολιτική αποκομμένη από τα προεκλογικά της συμφράζομενα. Η κυβέρνηση παίζει μόνη της σε άδειο τέρμα. Η μόνη αντιπολίτευση που της ασκείται είναι ποσοτική. Πλειοδοτική. Ψιχουλοφοβική. «Κοροϊδεύετε. Δίνετε ψίχουλα». Η άλλη αντιπολίτευση –η «πολυτελείας»– είναι τόσο μειοψηφική που ούτε καν ακούγεται.
Δεν ακούγεται ότι το ποσοστό συμμετοχής στις εκλογές στους ψηφοφόρους άνω των 60 είναι πολλαπλάσιο από το ποσοστό συμμετοχής στους κάτω των 30. Δεν ακούγεται η διαπίστωση ότι έτσι το πολιτικό μας σύστημα είναι δημογραφικά καθηλωμένο· είναι προγραμματισμένο να μεροληπτεί υπέρ του υπερεπιδραστικού ακροατηρίου που όντως ψηφίζει και δη τα κόμματα που έχουμε μάθει να αποκαλούμε συστημικά.
Θα μπορούσε κανείς να εντοπίσει τον εμπεδωμένο στο σύστημα ηλικιακό ρατσισμό και στην άνιση πριμοδότηση όσων έχουν ήδη περιουσία (μειώσεις ΕΝΦΙΑ, ελάφρυνση φόρου στα μερίσματα, αφορόλογητο γονικών παροχών) – εις βάρος εκείνων που ξεκινούν τώρα για να την αποκτήσουν. Θα μπορούσε, αλλά είναι όντως πολυτέλεια να μιλάς γι’ αυτούς.