Αναπόφευκτα η αναταραχή που ακολούθησε την τραγωδία των Τεμπών έχει ανοίξει τη δημόσια συζήτηση πάνω σε μια σειρά από θέματα τα οποία τα προηγούμενα χρόνια για πολλούς και διάφορους λόγους απουσίαζαν από τη δημόσια ατζέντα. Βέβαια, ο τρόπος κάλυψης όλων όσα έχουν ακολουθήσει –με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις– δείχνει και τη βασική παθογένεια του δημόσιου διαλόγου στη χώρα, τον διχασμό και την ομαδοποίηση.
Η τραγωδία των Τεμπών φανέρωσε πέρα και πάνω απ’ όλα την αδυναμία σύσσωμου του πολιτικού συστήματος να σχεδιάσει και κυρίως να εκτελέσει μια πολιτική εκσυγχρονισμού της χώρας.
Προ δεκαετίας, όταν η χώρα πάλευε ακόμη με τις οδυνηρές συνέπειες που είχε η πλήρης απώλεια της δημοσιονομικής ανεξαρτησίας της και οι πολίτες βίωναν την απότομη απομείωση των προσωπικών οικονομικών τους, ήταν ήδη ορατό ότι σύντομα το κράτος θα πρέπει να γίνει πιο αποδοτικό, προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες ενός πληθυσμού με ολοένα και λιγότερους πόρους και πρόσβαση σε αυτούς.
Η πρώτη αποτυχία ήταν η ενίσχυση του δημόσιου σχολείου, της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Στα χρόνια μετά το πρώτο μνημόνιο είδαμε να ανεβαίνει εντυπωσιακά ο αριθμός των παιδιών που φοιτούσαν σε ιδιωτικά σχολεία, προφανώς με τεράστιες οικογενειακές θυσίες. Ταυτόχρονα έγινε δυσκολότερη και η πρόσβαση στις δομές της δημόσιας υγείας, σε σημαντικό βαθμό λόγω και της φυγής γιατρών και υγειονομικών στο εξωτερικό με σκοπό την εξεύρεση καλύτερων εισοδημάτων. Η κατάσταση του δημόσιου συστήματος υγείας φάνηκε ανάγλυφα και κατά την κορύφωση του πανδημικού κύματος, το οποίο, βέβαια, εξακολουθεί να σκοτώνει.
Η τουριστική έκρηξη των τελευταίων ετών από τη μια πλευρά οδήγησε σε μια θεμιτή αύξηση του ΑΕΠ, γεγονός το οποίο βοηθάει στην καλύτερη προοπτική των μακροοικονομικών στοιχείων, αλλά παράλληλα δημιούργησε συνθήκες για άλλες πιέσεις προς τους πολίτες, που πλέον δυσκολεύονται να βρουν κατοικία με προσιτό μίσθωμα.
Η αποτυχία εκσυγχρονισμού των μεταφορών στη χώρα είναι και αυτή ζήτημα δημοκρατικής λειτουργίας ενός κράτους. Στη πραγματικότητα, διαδοχικές κυβερνήσεις, ΠΑΣΟΚ, Ν.Δ. – ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ, ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ και μονοκομματική Ν.Δ., επέτρεψαν σε συντεχνίες να μονοπωλούν το μεταφορικό έργο, κατορθώνοντας μια αδιανόητη ασυλία που κοστίζει σε χρόνο, χρήμα και δυνατότητα επιλογών (που υπάρχουν αυτονόητα στη συντριπτική πλειονότητα των υπόλοιπων κρατών της Ε.Ε.) σε όλη την υπόλοιπη κοινωνία.
Από το «αυτή είναι η Ελλάδα» που είχε πει προ είκοσι και πλέον ετών ο Κώστας Σημίτης, ορισμένα πράγματα παραμένουν ίδια – και σε κάποιες περιπτώσεις χειρότερα. Αυτά, για να μην έχουμε αυταπάτες περί του πόσο «συλλογικό» είναι το αίτημα για τον εκσυγχρονισμό της χώρας.