«Μια μέρα πριν ανακοινωθεί η καραντίνα μπήκα στο αυτοκίνητο και την κοπάνησα απ’ τη Μαδρίτη. Οι δρόμοι είχαν αρχίσει να αδειάζουν. Την έβλεπα αυτή τη διαδικασία και μάλιστα την παρατηρούσα και κάπως ενθουσιασμένος». Οχι, ο Μανουέλ Βίλας δεν είναι από αυτούς που νοσταλγούν την περίοδο της πανδημίας. Δηλωμένος λάτρης της ζωής, ο βραβευμένος Ισπανός συγγραφέας που έκανε όνομα στην Ελλάδα χάρη στο προηγούμενο βιβλίο του, την αξιολάτρευτη «Ορδέσα» («Ικαρος», 2020), δεν χάνει την ευκαιρία να δηλώσει όπου βρεθεί κι όπου σταθεί πόσο ανακουφισμένος αισθάνεται που τελείωσε ο υγειονομικός εφιάλτης. Στα «Φιλιά», το νέο του βιβλίο που κυκλοφορεί πλέον και στα ελληνικά σε υπέροχη μετάφραση της Νάννας Παπανικολάου, κάνει από τις πρώτες σελίδες εντελώς σαφή τη σχέση του με τον ιό. Στο ταξίδι του για μια κοντινή στην ισπανική πρωτεύουσα εξοχή, το μέρος που θα περνούσε την πρώτη δύσκολη περίοδο, απολαμβάνουμε έναν από τους πολλούς υπαινικτικούς του ύμνους για τη ζωή, πολύ γνώριμους στον αναγνώστη της «Ορδέσας»: «Ναι, τα ανθρώπινα όντα και οι υπάρξεις τους, οι βίαιες παρουσίες τους αποχωρούσαν απ’ τον κόσμο, ή μάλλον εξαερώνονταν. Κάτι σαν την αποχώρηση των στρατευμάτων από τη ζωή, τη χαρά, το φως, τη γιορτή».
Σε ένα πρώτο επίπεδο είναι αυτό που ακούγεται: μια ιστορία αγάπης στην εποχή της COVID· πώς ένας άνδρας και μια γυναίκα της μέσης ηλικίας πλησιάζουν ο ένας τον άλλον όταν ο τρομακτικός ιός μας υπαγορεύει το ακριβώς αντίθετο. H Νάννα Παπανικολάου, μεταφράστρια του βιβλίου, μάλλον διαφωνεί. «Προχωρώντας τη μετάφραση και παρά το γεγονός ότι μια ερωτική ιστορία ξεκινά από τις πρώτες σελίδες και το διατρέχει έως το τέλος, διαπίστωσα ότι δεν είναι αυτή το κύριο θέμα του και ότι η πανδημία είναι απλώς ένα επίκαιρο σκηνικό», γράφει στο blog του «Ικαρου» και στη στήλη «Το εργαστήρι του μεταφραστή». Κατά την άποψή της, το κύριο θέμα του βιβλίου είναι η μνήμη, το παρελθόν που μας ακολουθεί, μας κατατρέχει και μας καθορίζει και πώς αντιμετωπίζουμε την απώλειά της, η οποία εξαφανίζει και το παρελθόν, με όλες του τις συνέπειες στη ζωή μας. Αν και θεωρητικά απομακρυνόμαστε από τη φόρμα της αυτομυθοπλασίας («Ορδέσα»), τόσο η ιδιότητα (καθηγητής μέσης εκπαίδευσης) όσο και η ηλικία (58) του αφηγητή είναι πολύ ισχυρά δέλεαρ για να μη μας περάσει από το μυαλό ότι ο Βίλας αφηγείται ξανά μια πολύ κοντινή του ιστορία. Οταν έγραφε τα «Φιλιά» είχε κλείσει τα 58 και μόλις είχε αποσυρθεί από τη μέση εκπαίδευση. Κι εδώ θα αναγνωρίσετε τη δομή της «Ορδέσας», αυτά τα πολύ πυκνά κεφάλαια με τον κοφτό, σχεδόν προφορικό λόγο· κυρίως, όμως, θα βρείτε αυτές τις πολύ ξεχωριστές ποιότητες σαρκασμού, τρυφερότητας και μιας δαιμονισμένης αγάπης για την πραγματική ζωή που καθιστούν τον Βίλας μια από τις πιο συναρπαστικές φωνές της σημερινής ισπανόφωνης λογοτεχνίας. Τον Μάιο θα μας ξανάρθει.