«Δεν έχουμε κουλτούρα συνεργασίας». Η φράση επαναλαμβάνεται ως θέσφατο. Κι αφού δεν έχουμε κουλτούρα συνεργασίας, θα κάνουμε εκλογές μέχρι να βγει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Μέσα στο καλοκαίρι, με μαγιό και αντηλιακό θα μας σέρνουν στην κάλπη έως ότου εξασφαλίσει το πρώτο κόμμα πάνω από 151 βουλευτές. Η απειλή εκτοξεύθηκε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη αορίστως όταν αναφέρθηκε σε τρίτη αναμέτρηση, ενώ ο Αδωνις Γεωργιάδης την έκανε χθες πιο απτή: «περίπου τον Δεκαπενταύγουστο» θα έχουμε νέες εκλογές. Η στρατηγική είναι σαφής. Ολοι οι πολίτες απεύχονται τρίτες εκλογές, συνεπώς θα συρθούν σε δυόμισι εβδομάδες να ψηφίσουν, έστω απρόθυμα «για να τελειώνουμε». Το πρώτο κόμμα πάντα ευνοείται σε αυτή την περίπτωση.
Το πρόβλημα είναι πως η ψήφος δεν θα έπρεπε να είναι απόρροια εκβιασμού ή έμμεσης απειλής, αλλά θετική υποστήριξη στο κόμμα εκείνο που παρουσιάζει τις εγγύτερες θέσεις, προτάσεις, οράματα με αυτές του ψηφοφόρου. Στο ελληνικό πολιτικό σύστημα ο διάλογος και η διαπραγμάτευση, όμως, γίνονται σε επίπεδο προσώπων. «Ούτε Τσίπρας ούτε Μητσοτάκης», ήταν το προεκλογικό σύνθημα του Νίκου Ανδρουλάκη. «Ο Ανδρουλάκης είναι Τσίπρας με γραβάτα», ήταν η απάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη μετά τη διαφορά των 20 ποσοστιαίων μονάδων που του παρέχει την πολυτέλεια της αδιαλλαξίας.
Δεν ισχυρίζομαι λοιπόν ότι η ευθύνη για αυτήν τη νοοτροπία ανήκει αποκλειστικά στη Ν.Δ. Μεγάλο μερίδιο για την εμπέδωση αυτής της κουλτούρας έχει το ΠΑΣΟΚ, αλλά και ο ΣΥΡΙΖΑ. Παρόλο που ο τελευταίος ήταν ο εμπνευστής της απλής αναλογικής, δεν είχε διαμορφώσει μια γραμμή για την επόμενη μέρα. Η αλλοπρόσαλλη στάση του στο θέμα των μετεκλογικών συμμαχιών (διακήρυξη ότι θα είναι πρώτο κόμμα, στη συνέχεια παράθυρο για κυβέρνηση ηττημένων) απέδειξε ότι δεν ήταν έτοιμος για το εκλογικό σύστημα για το οποίο αγωνίστηκε επί δύο δεκαετίες.
Κι όμως, δεν είναι ακατόρθωτο: κάθε κόμμα παρουσιάζει την προεκλογική πλατφόρμα του. Οι ηγέτες αντιπαρατίθενται με απλά επιχειρήματα: η Κεντροδεξιά επιμένει στους έμμεσους φόρους και στη χαμηλή φορολογία στις επιχειρήσεις ως αναπτυξιακό κίνητρο, η Αριστερά λέει ότι αυτή η πολιτική είναι άδικη. Δίνεται έμφαση στα εθνικά σύνορα και από την άλλη στα ανθρώπινα δικαιώματα. Υπάρχει δέσμευση για προτεραιότητα στη δημόσια υγεία, αλλά στον αντίποδα τα δείγματα γραφής της τετραετίας δεν επαληθεύουν την υπόσχεση. Οι πολίτες ενημερώνονται, ψηφίζουν κι όταν κανένα κόμμα δεν είναι αυτοδύναμο, τα κόμματα προσέρχονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και καταλήγουν σε έναν ελάχιστο κοινό παρονομαστή. Οι συζητήσεις για να συγκροτηθεί βιώσιμη κυβέρνηση μπορεί να διαρκέσουν εβδομάδες, ενδεχομένως και μήνες. Συμβαίνει σε τόσες άλλες χώρες, γιατί όχι εδώ;
