Φυσικά πολιτεύεται. Γιατί το κάνει αυτό; ∆ιότι η πίστη είναι ένα πανίσχυρο όπλο και η Εκκλησία μια εξουσιαστική συλλογικότητα. Κάθε Κυριακή, εκατομμύρια πολίτες σε όλη την επικράτεια αφήνουν την ξεκούρασή τους για να εκκλησιαστούν. Ουδείς τούς υποχρεώνει να το κάνουν. Δεν υπακούν σε κάποια γραμμή. Η πίστη τους είναι το μοναδικό κινητοποιητικό αίτιο. Αν δώσουμε στην πολιτική έναν ευρύτερο ορισμό, αυτή η συμπεριφορά των πιστών συνιστά μια πολιτική πράξη.
Προς άρση κάθε παρεξηγήσεως, όταν αναφέρομαι στην Εκκλησία, έχω στον νου μου όλες τις βαθμίδες της, από την Ιεραρχία έως τον απλό ιερωμένο και τα εκατομμύρια πιστούς, με τα χριστιανικά σωματεία και τις μονές. Η καρτερική αναμονή για το προσκύνημα μιας εικόνας ή κάποιου αντικειμένου ενός γέροντα της Εκκλησίας μπορεί σε κάποιους να προκαλεί θυμηδία και ειρωνικά σχόλια, όμως η μαζικότητα αυτών των φαινομένων έχει πολιτικά συνδηλούμενα.
Σημειωτέον, δύο πρωθυπουργοί του «προοδευτικού» χώρου προτίμησαν να εκδιώξουν από το κυβερνητικό σχήμα υπουργούς τους επειδή συγκρούσθηκαν με την Εκκλησία, παρά να φανούν συνεπείς στις προγραμματικές θέσεις τους που την αφορούσαν. Και ένας τρίτος πρωθυπουργός που επέλεξε να μην υποχωρήσει και να επιμείνει στην πολιτική του, τελικά βγήκε από αυτή τη σύγκρουση βαριά λαβωμένος, καθώς κατήγαγε μια πύρρειο νίκη. Να θυμηθούμε και τις λαοσυνάξεις οι οποίες κινητοποίησαν εκατομμύρια πιστούς σε όλη την Ελλάδα, αποτελώντας μια απόπειρα πολιτικής παρέμβασης. Τότε που ο άμβωνας είχε μετατραπεί σε πολιτικό μπαλκόνι και το κήρυγμα σε πολιτική γραμμή.
Οι υπέρμαχοι των διακριτών ρόλων πολιτικής και Εκκλησίας υποστηρίζουν πως ο λόγος της Εκκλησίας ενώνει, ενώ ο λόγος της πολιτικής, εκ της φύσεώς του, διαιρεί. Ομως η δυναμική της εξουσίας ξεπερνά τη δεοντολογική οπτική. Και αυτό το γνωρίζουν και οι πολιτικοί που, ουκ ολίγες φορές, αυτοί προστρέχουν στους ιερωμένους κάθε βαθμίδας ζητώντας την υποστήριξή τους. Στις εκλογικές περιφέρειες όλοι γνωρίζουν ποιοι πολιτικοί είναι οι εκλεκτοί του κλήρου.
Στη δυτική Ευρώπη του καθολικισμού και του προτεσταντισμού, οι πολιτικές παρεμβάσεις της Εκκλησίας είναι και πιο έντονες και πιο άμεσες. Εκεί υπάρχουν χριστιανοδημοκρατικά-λαϊκά κόμματα, με βαθιές ιστορικές ρίζες, που είναι αγωγοί της θρησκευτικής ιδεολογίας στην κοινωνία των πολιτών.