Εχει άραγε αλλάξει η ελληνική κοινωνία; Οι τάσεις θα αναλύονται διαρκώς. Υπάρχει ένα κλίμα ανακούφισης ακόμη και από ψηφοφόρους που δεν ψήφισαν Νέα Δημοκρατία, μια ανάγκη περιφρούρησης της –με κόπο κατακτηθείσας– κανονικότητας. Και αυτό είναι κάτι που δεν εκφράζεται πάντα ρητώς, αλλά το εισπράττει κανείς στην ατμόσφαιρα. Μετά τη συντριπτική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ, η απογοήτευση των οπαδών του έχει ήδη προχωρήσει σε αποδοχή ενός νέου τοπίου.
Κινούμαστε με ταχύτητα. Φαίνεται πως η όποια κανονικότητα έχει απελευθερώσει δυνάμεις, δημιουργικότητα και πάθος για το μέλλον. Και η κανονικότητα αυτή, κατακτημένη με πολύ κόπο, είναι μια συνθήκη που κανένας Ελληνας, όποια ιδεολογία και να έχει, δεν είναι διατεθειμένος να αφήσει να απειληθεί. Οσοι αντέχουν να κοιτάξουν πίσω προς τη δεκαετία του 2010 ανατριχιάζουν και μόνο στην ιδέα…
Ενα σημαντικό μέρος της κοινωνίας δείχνει αποφασισμένο να αφήσει πίσω τους λαϊκισμούς και τις ιδεολογικές ακροβασίες και να δουλέψει για το καλό, το ατομικό, το οικογενειακό, το κοινωνικό, το εθνικό. Οι φλυαρίες και οι αερολογίες όχι μόνο κούρασαν, αλλά προκαλούν αγανάκτηση. Οσοι επιμένουν στη γλώσσα που έβρισκε ακροατήριο το 2015 ξέρουν πως πλέον πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί. Μια κρίσιμη πλειοψηφία προτιμά να μιλάει για τη δουλειά που πρέπει να γίνει, για τα μεγάλα, σύνθετα και ανοικτά ζητήματα της εποχής, τα οποία απαιτούν εμπειρία, γνώση και προ πάντων σοβαρότητα. Ο αρνητισμός δεν πουλάει, δεν οδηγεί πουθενά.
Οσο σαφής είναι, όμως, η επιλογή της πλειοψηφίας, άλλο τόσο σαφείς είναι και οι διεργασίες σε όσα εκπροσωπούν τα μικρά κόμματα. Ενα όχι μικρό ποσοστό επιλέγει να στρατευθεί (συγκυριακά ή όχι) σε πολιτικά σχήματα που βασίζονται περισσότερο σε αναγωγές της φαντασίας παρά σε ρεαλιστική αντίληψη. Δεν είναι κάτι που πρέπει να υποτιμηθεί. Τα κόμματα της αριστερής πτέρυγας συλλέγουν απογοητευμένους και εσαεί διαμαρτυρόμενους, δύσπιστους, ανικανοποίητους και εκ πεποιθήσεως σε δυσαρμονία με την κανονικότητα. Από την άκρα Δεξιά, τα μικρά κόμματα συλλέγουν εκείνους που νιώθουν ότι το «σύστημα» περιθωριοποιεί ιερά και όσια, εθνικές επιταγές και συμπαγείς ταυτότητες. Κάθε κοινωνία ορίζεται από την ποικιλία της. Ζητούμενο είναι να υπάρχει η κρίσιμη μάζα που θα αναλάβει να δουλέψει.
